فردوسی

فردوسی

بخش ۱

۱

درخت برومند چون شد بلند

گر آید ز گردون برو بر گزند

۲

شود برگ پژمرده و بیخ سست

سرش سوی پستی گراید نخست

۳

چو از جایگه بگسلد پای خویش

به شاخ نو آیین دهد جای خویش

۴

مراو را سپارد گل و برگ و باغ

بهاری به کردار روشن چراغ

۵

اگر شاخ بد خیزد از بیخ نیک

تو با شاخ تندی میاغاز ریک

۶

پدر چون به فرزند ماند جهان

کند آشکارا برو بر نهان

۷

گر او بفگند فر و نام پدر

تو بیگانه خوانش مخوانش پسر

۸

کرا گم شود راه آموزگار

سزد گر جفا بیند از روزگار

۹

چنین است رسم سرای کهن

سرش هیچ پیدا نبینی ز بن

۱۰

چو رسم بدش بازداند کسی

نخواهد که ماند به گیتی بسی

۱۱

چو کاووس بگرفت گاه پدر

مر او را جهان بنده شد سر به سر

۱۲

همان تخت و هم طوق و هم گوشوار

همان تاج زرین زبرجد نگار

۱۳

همان تازی اسپان آگنده یال

به گیتی ندانست کس را همال

۱۴

چنان بد که در گلشن زرنگار

همی خورد روزی می خوشگوار

۱۵

یکی تخت زرین بلورینش پای

نشسته بروبر جهان کدخدای

۱۶

ابا پهلوانان ایران به هم

همی رای زد شاه بر بیش و کم

۱۷

چو رامشگری دیو زی پرده‌دار

بیامد که خواهد بر شاه بار

۱۸

چنین گفت کز شهر مازندران

یکی خوشنوازم ز رامشگران

۱۹

اگر در خورم بندگی شاه را

گشاید بر تخت او راه را

۲۰

برفت از بر پرده سالار بار

خرامان بیامد بر شهریار

۲۱

بگفتا که رامشگری بر درست

ابا بربط و نغز رامشگرست

۲۲

بفرمود تا پیش او خواندند

بر رود سازانش بنشاندند

۲۳

به بربط چو بایست بر ساخت رود

برآورد مازندرانی سرود

۲۴

که مازندران شهر ما یاد باد

همیشه بر و بومش آباد باد

۲۵

که در بوستانش همیشه گلست

به کوه اندرون لاله و سنبلست

۲۶

هوا خوشگوار و زمین پرنگار

نه گرم و نه سرد و همیشه بهار

۲۷

نوازنده بلبل به باغ اندرون

گرازنده آهو به راغ اندرون

۲۸

همیشه بیاساید از خفت و خوی

همه ساله هرجای رنگست و بوی

۲۹

گلابست گویی به جویش روان

همی شاد گردد ز بویش روان

۳۰

دی و بهمن و آذر و فرودین

همیشه پر از لاله بینی زمین

۳۱

همه ساله خندان لب جویبار

به هر جای باز شکاری به کار

۳۲

سراسر همه کشور آراسته

ز دیبا و دینار وز خواسته

۳۳

بتان پرستنده با تاج زر

همه نامداران به زرین کمر

۳۴

چو کاووس بشنید از او این سخن

یکی تازه اندیشه افگند بن

۳۵

دل رزمجویش ببست اندران

که لشکر کشد سوی مازندران

۳۶

چنین گفت با سرفرازان رزم

که ما سر نهادیم یکسر به بزم

۳۷

اگر کاهلی پیشه گیرد دلیر

نگردد ز آسایش و کام سیر

۳۸

من از جم و ضحاک و از کیقباد

فزونم به بخت و به فر و به داد

۳۹

فزون بایدم زان ایشان هنر

جهانجوی باید سر تاجور

۴۰

سخن چون به گوش بزرگان رسید

ازیشان کس این رای فرخ ندید

۴۱

همه زرد گشتند و پرچین بروی

کسی جنگ دیوان نکرد آرزوی

۴۲

کسی راست پاسخ نیارست کرد

نهانی روان‌شان پر از باد سرد

۴۳

چو طوس و چو گودرز کشواد و گیو

چو خراد و گرگین و رهام نیو

۴۴

به آواز گفتند ما کهتریم

زمین جز به فرمان تو نسپریم

۴۵

ازان پس یکی انجمن ساختند

ز گفتار او دل بپرداختند

۴۶

نشستند و گفتند با یکدگر

که از بخت ما را چه آمد به سر

۴۷

اگر شهریار این سخنها که گفت

به می خوردن اندر نخواهد نهفت

۴۸

ز ما و ز ایران برآمد هلاگ

نماند برین بوم و بر آب و خاک

۴۹

که جمشید با فر و انگشتری

به فرمان او دیو و مرغ و پری

۵۰

ز مازندران یاد هرگز نکرد

نجست از دلیران دیوان نبرد

۵۱

فریدون پردانش و پرفسون

همین را روانش نبد رهنمون

۵۲

اگر شایدی بردن این بد بسر

به مردی و گنج و به نام و هنر

۵۳

منوچهر کردی بدین پیشدست

نکردی برین بر دل خویش پست

۵۴

یکی چاره باید کنون اندرین

که این بد بگردد ز ایران زمین

۵۵

چنین گفت پس طوس با مهتران

که ای رزم دیده دلاور سران

۵۶

مراین بند را چاره اکنون یکیست

بسازیم و این کار دشوار نیست

۵۷

هیونی تکاور بر زال سام

بباید فرستاد و دادن پیام

۵۸

که گر سر به گل داری اکنون مشوی

یکی تیز کن مغز و بنمای روی

۵۹

مگر کاو گشاید لب پندمند

سخن بر دل شهریار بلند

۶۰

بگوید که این اهرمن داد یاد

در دیو هرگز نباید گشاد

۶۱

مگر زالش آرد ازین گفته باز

وگرنه سرآمد نشان فراز

۶۲

سخنها ز هر گونه برساختند

هیونی تکاور برون تاختند

۶۳

رونده همی تاخت تا نیمروز

چو آمد بر زال گیتی فروز

۶۴

چنین داد از نامداران پیام

که ای نامور با گهر پور سام

۶۵

یکی کار پیش آمد اکنون شگفت

که آسانش اندازه نتوان گرفت

۶۶

برین کار گر تو نبندی کمر

نه تن ماند ایدر نه بوم و نه بر

۶۷

یکی شاه را بر دل اندیشه خاست

بپیچیدش آهرمن از راه راست

۶۸

به رنج نیاگانش از باستان

نخواهد همی بود همداستان

۶۹

همی گنج بی‌رنج بگزایدش

چراگاه مازندران بایدش

۷۰

اگر هیچ سرخاری از آمدن

سپهبد همی زود خواهد شدن

۷۱

همی رنج تو داد خواهد به باد

که بردی ز آغاز باکیقباد

۷۲

تو با رستم شیر ناخورده سیر

میان را ببستی چو شیر دلیر

۷۳

کنون آن همه باد شد پیش اوی

بپیچید جان بداندیش اوی

۷۴

چو بشنید دستان بپیچید سخت

تنش گشت لرزان بسان درخت

۷۵

همی گفت کاووس خودکامه مرد

نه گرم آزموده ز گیتی نه سرد

۷۶

کسی کاو بود در جهان پیش گاه

برو بگذرد سال و خورشید و ماه

۷۷

که ماند که از تیغ او در جهان

بلرزند یکسر کهان و مهان

۷۸

نباشد شگفت ار بمن نگرود

شوم خسته گر پند من نشنود

۷۹

ورین رنج آسان کنم بر دلم

از اندیشهٔ شاه دل بگسلم

۸۰

نه از من پسندد جهان‌آفرین

نه شاه و نه گردان ایران زمین

۸۱

شوم گویمش هرچ آید ز پند

ز من گر پذیرد بود سودمند

۸۲

وگر تیز گردد گشادست راه

تهمتن هم ایدر بود با سپاه

۸۳

پر اندیشه بود آن شب دیرباز

چو خورشید بنمود تاج از فراز

۸۴

کمر بست و بنهاد سر سوی شاه

بزرگان برفتند با او به راه

۸۵

خبر شد به طوس و به گودرز و گیو

به رهام و گرگین و گردان نیو

۸۶

که دستان به نزدیک ایران رسید

درفش همایونش آمد پدید

۸۷

پذیره شدندش سران سپاه

سری کاو کشد پهلوانی کلاه

۸۸

چو دستان سام اندر آمد به تنگ

پذیره شدندنش همه بی‌درنگ

۸۹

برو سرکشان آفرین خواندند

سوی شاه با او همی راندند

۹۰

بدو گفت طوس ای گو سرفراز

کشیدی چنین رنج راه دراز

۹۱

ز بهر بزرگان ایران زمین

برآرامش این رنج کردی گزین

۹۲

همه سر به سر نیک خواه توایم

ستوده به فر کلاه توایم

۹۳

ابا نامداران چنین گفت زال

که هر کس که او را نفرسود سال

۹۴

همه پند پیرانش آید به یاد

ازان پس دهد چرخ گردانش داد

۹۵

نشاید که گیریم ازو پند باز

کزین پند ما نیست خود بی‌نیاز

۹۶

ز پند و خرد گر بگردد سرش

پشیمانی آید ز گیتی برش

۹۷

به آواز گفتند ما با توایم

ز تو بگذرد پند کس نشنویم

۹۸

همه یکسره نزد شاه آمدند

بر نامور تخت گاه آمدند

تصاویر و صوت

شاهنامهٔ فردوسی - چاپ مسکو » تصویر 383

نظرات

user_image
حمیدرضا
۱۳۸۸/۰۲/۰۹ - ۱۱:۱۱:۱۳
یکی از دوستان پیغام گذاشته که:masre aval az beite dovom ، vaje mast eshtebast dorostesh sost ast دوستانی که به شاهنامه دسترسی دارند لطفاً این مورد را تحقیق کنند و نتیجه را اطلاع دهند.
user_image
faramarz
۱۳۹۰/۰۷/۱۰ - ۰۶:۳۹:۱۴
توضیح آقای حمیدرضا کاملا درست به نظر می‌رسد. واژه مست معنی‌ درست در نمی‌آید برای اینکه درخت نمی‌تواند مست بشود ولی‌ پایه آن میتواند سست شود همانطور که در همان بیت لغت بیخ می‌رساند.
user_image
فاطمه از دانشگاه آزاد رشت
۱۳۹۰/۰۹/۰۵ - ۰۲:۳۸:۵۲
سلام بله من شاهنامه چاپ مسکو دارم و اون واژه سست هست
user_image
محمد
۱۳۹۱/۱۰/۲۵ - ۰۸:۲۵:۰۴
بیت 2 مصراع 1 شود برگ پژمرده و بیخ سست صحیح است.
user_image
حسین
۱۳۹۱/۱۱/۰۴ - ۰۵:۳۶:۵۵
به نظر من کل شاهنامه راست هست
user_image
حسین
۱۳۹۱/۱۱/۰۴ - ۰۵:۳۸:۵۷
کل شاهنامه راسته
user_image
محمد قاسمی فرد
۱۳۹۳/۱۲/۱۱ - ۰۳:۰۷:۰۲
توضیح درباره مازندراندر واقع مازندرانی که کاووس به انجا لشکر کشی کرد متفاوت است با مازندران کنونی"مازندران شاهنامه در شرق سیستان و هند بوده است.و اعتماد السلطنه اورده است که عوام مازندران معتقدند این زندان کاووس در ناحیه دیولیلم نزدیکی رودخانه تالار بوده است و ان را محبس کاووس میخوانند
user_image
آرمین رضایتی
۱۳۹۴/۱۰/۰۱ - ۰۷:۰۸:۵۷
در بیت یازدهم مصرع دوم آمده: «مرا او را جهان بنده شد سر به سر» که واژه «مرا» آشکارا نادرست است و باید به «مَر» دگرگون شود.
user_image
علیرضا قراباغی
۱۳۹۴/۱۲/۲۵ - ۱۸:۴۶:۲۸
رامشگر ده بیت درباره ی مازندران خوانده است. سه بیت پایانی، زمان، مکان، و انسانها را همگانی می کند (تعمیم می دهد):همه سالههمه کشورهمه نامدارانهفت بیت دیگر می ماند. در 5 بیت آن، "همیشه" آمده است!فردوسی را نکته سنج تر از آن می دانم که بی هیچ هدفی چنین سروده باشد.شاید چیزی، جاودانگی ایران را تهدید می کرده است؟ یک پدیده ی طبیعی؟ یک کاستی درونی؟ یک خطر بیرونی؟می افزایم که حتی گل هایی هم که فردوسی در آن "مازندرانی سرود" آورده، آگاهانه و همسو با همان نشان دادن "جاودانگی" و "نامیرایی" بوده است: لاله و سنبل! دو گل که پیاز دارند نه بوته، یعنی اگر یک پیاز آنها کاشته شود، یک گل میدهد و پس از چند روز، دیگر گل ندارد. مانند رز، میخک، نسترن، یاس و ... نیست که هنوز یک گل پژمرده نشده، غنچه های دیگر می دهد. برای آن که بیشتر از ده روز سوسن و لاله داشته باشید، باید دوباره پیازهای تازه ی آنها را بکارید! این که جایی همیشه لاله و سنبل داشته باشد، به زیبایی بهار جاودان و نو شونده را نشان می دهد.
user_image
یدی
۱۳۹۵/۰۸/۱۴ - ۱۲:۲۳:۵۷
دوستان، اگر دست اخر کلمه « مست » هم در نوشتارهای معتبر امده باشد ، پس آنگه باید به « مُست» بودن آن مشکوک بود ، چونکه « مُست» به معنی آندوه و پژمردگی و شکوه و شکایت نیز بکار رفته .رودکی میگوید:مُستی مکن که نشنود او مُستیزاری مکن که نشنود او زاریشو تا قیامت آید زاری کنکی رفته را به زاری باز آری ...
user_image
فاطمه
۱۳۹۵/۱۲/۲۸ - ۱۱:۴۵:۰۵
واقعا متاسفم که بعضی افراد ناآگاه هنوز نمیدونن که ما یه مازندران داریم ..اونم درشمال ایران..چه خنده دار که گفتن مازندران درشرق سیستان و هند منظور فردوسی بوده...دیگه اب وهوای سیستان رو فرقش همه با مازندران میدونن...فردوسی گفته هوا خوشگوارو زمین پرنگار نه گرم ونه سرد وهمیشه بهار که داره به هوای معتدل و سرسبزی همیشگی مازندراناشاره میکه..نمیدونم اقای قاسمی فرد تا چه مقطعی تحصیل کردن یا این اطلاعاتو از کجا درآوردن ولی خواهشا انقدر خیالبافی نکن برادر..مازنردان همون مازندرانه وهمیشه خواهد بود وفردوسی هم به مازندران اشاره کرده...سعی نکن ازخودت داستان پردازی کنی..مثل این می مونه که یکی بگه منظور از آقای قاسمی فرد همسایه کوچه پشتیشونه..خواهشا اگه سوادشو ندارین نیاین نظر ندین و شایعه پراکنی نکنید...
user_image
فاطمه
۱۳۹۵/۱۲/۲۸ - ۱۱:۵۸:۳۰
در اخر از مسئولان محترم سایت خواستارم نظرات غیر واقع بینانه که حاصل خیالپردازی برخی اشخاص هست وهیچگونه صحت علمی وعینی ندارد چاپ نشود تا به اعتبار وصحت مطالب این سایت خدشه وارد نشود.باتشکر ازشما...
user_image
خواجوی کرمانی
۱۳۹۵/۱۲/۲۹ - ۱۹:۲۴:۴۹
شگفتا، چگونه برگ می پژمرد و ریشه مست می شود تا سر سوی پستی گراید!!؟؟ و مست و نخست یا سست و نخست؟
user_image
ولگرد
۱۳۹۶/۰۲/۰۵ - ۱۲:۴۶:۳۳
طبق نسخه های مسکو و ژول مول, بیت هفتم گر او بفگند فر و نام پدر تو بیگانه خوانش مخوانش پسر , آمده.همچنین مصرع سوم شود برگ پژمرده و بیخ سست آمده , بیخ مست وزن شعر را بهم میزند لطفا تصحیح کنید.
user_image
سهیلا
۱۳۹۶/۱۰/۱۶ - ۱۷:۱۹:۰۸
قلمرو ایران بزرگتر از قلمرو کنونی بوده چه بسا کل سرزمین های بخش شمال مازندران نام داشته چیزی که باید دقت کرد اینه که در مسیر رسیدن به مازندران رستم به سرزمینی برمیخوره که تاریکی اون رو فرا گرفته " گویی خورسید را به بند کشیدند" و به نظر نمی رسه منظور شب بوده باشه چون این تاریکی شب چیزی نبوده که رستم ندیده باشه به نظر میادبخشهای شمالی نزدیک به قطب که شبهای طولانی دارند و یا 6 ماه شب و 6 ماه روز شاید منظور بوده و از اونها گذر کرده باشه
user_image
حسین
۱۳۹۶/۱۰/۱۷ - ۰۳:۵۶:۲۳
اونهایی که مازندران رو سیستان میدونن یا قطب شمال یکم شعرای دیگه ی فرودسی رو حداقل بخونید.. به نظر شما ساری هم فکر کنم ترکیه بوده.. چون ایران به اون سمت درازا داره :))) بیخیال.. شعرتونو بخونین..
user_image
زرهی
۱۳۹۶/۱۱/۱۸ - ۱۷:۴۱:۵۶
شود برگ پژمرده و بیخ مستسرش سوی پستی گراید نخستبیخ سست درست است
user_image
زرهی
۱۳۹۶/۱۱/۱۸ - ۱۷:۵۵:۲۹
همه یکسره نزد شاه آمدندبر نامور تخت گاه آمدندهمه سریسر درست است
user_image
nabavar
۱۳۹۶/۱۱/۱۸ - ۱۸:۰۳:۳۵
دوستان در بیت :شود برگ پژمرده و بیخ مستسرش سوی پستی گراید نخستهمان مُست و نخُست صحیح استمُست چند معنا دارد و یکی هم ناستوار است.،،،سُست و مُستلغت‌نامه دهخداسُست و مُست . [ س ُ ت ُ م ُ ] (ص مرکب ، از اتباع ) نااستوار. نامحکم . نادرست .- امثال :همه جایم سست و مست است فقط ناندانیم درست است .
user_image
زرهی
۱۳۹۶/۱۱/۱۸ - ۱۸:۳۶:۴۳
همه یکسره نزد شاه آمدندبر نامور تخت گاه آمدندهمه سراسر درست است
user_image
مسعود ریاضی
۱۳۹۷/۰۴/۱۲ - ۰۷:۳۷:۲۸
سلامهمیشه برایم سوال بود که چرا شاهنامه حضور کاووس در مازندران را اولین حضور ایرانیان در این سرزمین می داند. حال آنکه بارها قبل از آن از حضور شاهان پیشین در ساری و آمل نام برده بود. نکته ای که یکی از دوستان در یکی از نظرهای قبل اشاره کردند برایم جالب بود. ممکن است مازندرانی که فردوسی نوشته است با مازندرانی که امروز می شناسیم متفاوت باشد. برای این منظور خوب ست آدرس زیر را ببینید:پیوند به وبگاه بیرونی
user_image
۷
۱۳۹۷/۰۵/۱۴ - ۰۶:۳۷:۲۵
مست در بیت دوم به معنی زار .و نزار است مانند مستمنداگر شاخ بد خیزد از بیخ نیکتو با شاخ تندی میاغاز ریکبه جای ریک باید ویک باشد که یعنی وای بر توگر از بفگند فر و نام پدرتو بیگانه خوانش مخوانش پسرگر او بفکند فر و نام پدرکرا گم شود راه آموزگارسزد گر جفا بیند از روزگارچندین چراغ دارد و بیراهه میرودبگذار تا بیفند و بیند سزای خویشسعدیهمان تازی اسپان آگنده یالبه گیتی ندانست کس را همالتازی یعنی تازنده و در برابر آن یابو میباشد که باری است.اگر در خورم بندگی شاه راگشاید بر تخت او راه راگشایید باید باشدبگفتا که رامشگری بر درستابا بربط و نغز رامشگرستنوشتن بربت به شکل بربط نشان نادانی است.
user_image
هوت سلطان
۱۳۹۸/۰۳/۱۵ - ۱۴:۰۴:۲۵
ببینید من زمان فردوسی نبودم که بخوام نظر بدم ولی صد در صد مطمئنم که یک شاعر بزرگ بی دلیل و بی هدف شعر نمیگه مثلا خودم من گه گداری شعر میگم شاعر بزرگی همچو فردوسی یا حافظ یا مولانا نیستم ولی بی هدف شعر نمیگم و اون سست درسته نه مست
user_image
هوت سلطان
۱۳۹۸/۰۳/۱۵ - ۱۴:۰۵:۲۱
دیدین
user_image
میثم ططری
۱۳۹۸/۱۱/۰۵ - ۱۹:۳۷:۲۹
با درود.خشثریته (= شهریار) شاه ماد در برابر اِسَرحَدون آشوری در کنار کوهستان کرکس در سمت کاشان برمی شورد و با از دست دادن هم پیمان هایش، از کارکاشی (= کاشان امروزی) به آمُل در مازندران می گریزد. پس از درگذشت اِسَرحَدون و در آغاز نخستین روزهای فرمانروایی آشوربانیپال آشوری، فردی به نام شانا بوشو (= سپید تن) را برای فرمانده ی سپاهش برگزیده و در پی خشثریتی می فرستد. آنها به مازندران فرود می آیند و جنگ با سپاه ماد در می گیرد. شاه ماد خود را در خطر و فروگیری می بیند و به آترادات (= آفریدۀ آتش) رهبر آماردها پناه می برد. و با یاری آترادات، در کنار دریای فراخکرت (= دریاچه مازندران؟) سپاه آشوریان نابود می شود.همانی کیکاووس نیز همچون سرگذشت خشثریته می باشد. کیکاووس در سمت کوه اِرِزیفیَه (= کوهی در اوستا که همان کوهستان کرکس است) با دیوان (= همان آشوری ها) می جنگد، و از کوه البرز به آمُل در مازندران می گریزد و همین جاست که دیوان (= آشوری ها) آنها را به فروگیری می گیرند. وی به رستم (= نابودکننده ی ستم یا ستمگران/آترادات) پناه می برد، و رستم دیوان مازندران را تار و مار می کند و بزرگ ایشان دیو سپید را درهم می کوبد. دیو سپید همان شانا بوشو به معنی سپیدتَن است. این همان داستان خشثریته مادی با آشوریان است.7 خوان رستم با دیو سپید به پایان می رسد، و همینجاست که مادی ها دست آشوری ها را پس از چند سده از سرزمین شان قطع می کنند و ماد برای نخستین بار در برابر آشور مستقل می شود.از نگاه من، کی که همان کَوی اوستا است به معنی پادشاه و کاووس یعنی چشمه سار. روی هم رفته یعنی پادشاه چشمه ساران (= کارکاشی/کاشان) می باشد. یکی از جنبه های گردشگری کاشان، چشمه ها و قنات های آنجاست.در باب چمِ خشثره 2 نمونه می آورم. هووخشثره از هوو که کوتاه شده اش هو است، از ریخت دگردیسی شده ی آن خو می باشد به معنی نیک/خوب است، و خشثره یعنی شاه، متشکل شده (= کیخسرو در شاهنامه و کیاخسار در روایت هرودوت). یا شائوشثره (= از شاهان میتانیان/پیشدادیان) که از شائو یعنی شایسته/سزاوار و شثره یعنی شاه: شاه شایسته/سزاوار.
user_image
ایمان
۱۳۹۹/۰۲/۱۷ - ۱۷:۰۴:۱۰
اینکه مازندرانی که در شاهنامه آمده همان مازندران کنونی است یا نه، به مجادله ای ادبی و تاریخی تبدیل شده است. صادق کیا نخستین کسی بود که به پژوهش در این باره پرداخت. حسین کریمان در کتاب "پژوهشی در شاهنامه" نیز میگوید که مازندران کنونی همان مازندران فردوسی نیست. به اعتقاد او، منظور از مازندران در شاهنامه، خطه سرسبز شمال ایران نیست بلکه مازندرانی است که احتمالا دو منطقه را در‌بر می‌گیرد؛ یکی در مغرب (عربستان و حدود یمن، مصر و شام) و دیگری در مشرق (لاهور، مولتان، کشمیر و حدود بدخشان و فلات پامیر). مازندران فعلی در شاهنامه "بیشه نارون" و "بیشه تمیشه" خوانده شده و تازه دو قرن بعد از سرودن شاهنامه و از قرن ششم بود که به تدریج به آن مازندران گفته شد. در کتابهای تاریخی درباره وجه تسمیه مازندران، به کوه موز اشاره شده و موز اندران (سرزمینی که در میان کوه موز واقع شده) به تدریج به مازندران تغییر یافت. ملک حسین سیستانی با اشاره به ماجرای هفت خوان رستم و تلاش او برای نجات کاووس نوشته است: "این مازندران که مشهور شده نه این است بلکه مازندران ناحیه ای است در بلکان فریدون و منوچهر است و این مازندران را موزه اندرون گویند، زیرا که کوهی که این بلاد را در میان گرفته موزه کوه می گویند. از کثرت استعمال، مازندران میگویند، چنانچه فردوسی اشاره بدین معنی نموده و گفته است: تو مازندران را شام دان و بس".پس آنچه در شاهنامه به نام مازندران آمده، همین مازندران کنونی نیست. دو مازندران یکی در شرق و دیگری در غرب وجود داشته و مراد فردوسی در شاهنامه گاه این و گاه آن بوده است. بنابراین به نظر میرسد این بیت مشهور شاهنامه "که مازندران شهر ما یاد باد/ بر او بر و بومش آباد باد" به اشتباه در توصیف مازندران کنونی به کار میرود و به قطع یقین هدف فردوسی از عبارت مازندران، گستره وسیعتری از سرزمین ایران بوده است.
user_image
آزادبخت
۱۳۹۹/۱۱/۲۸ - ۱۶:۵۰:۱۰
فردوسی و شاهنامه هیچ گاه سرزمین تبرستان و گیلان را مازندران نخوانده انرا دشت تمیشه و بیشه نارون خوانده - و ابن اسفندیار میگوید به تازگی تبرستان را مازندران میخوانند اما مازندارن اصلی در مغرب است منظور از مازندران افریقاست و کیکاوس در یمن زندان بود - سودابه دختر شاه حمیریان بوده ابن اسفندیار در تاریخ طبرستان نوشته است :« و مازندران محدث(به تازگی ) است ، به حکم آن که مازندران به حد مغرب است و به مازندران پادشاهی بود ، چون رستم زال آن جا شد و او را بکشت . »مرعشی در کتاب خود چنین ذکر نموده است :« اسم مازندران محدث است ، زیرا که مازندران در زمین مغرب است در مجمع‌التواریخ و ‌القصص آمده است که : ( فریدون ، قارنِ کاوه را به چین فرستاد تا کوش پیل دندان را بگرفت و بعد از آن به مازندران مغرب رفت… ابوسعید عبدالحی ضحاک محمود گردیزی در تاریخ گردیزی یا زین‌الاخبار : کیکاووس در یمن گرفتار شد. در غررالاخبار ملوک فرس ثعالبی و دیگر تاریخها و کتابهای جغرافیای عربی و فارسی قدیم این مطلب را که مازندران در مغرب است و کیکاووس در یمن گرفتار دیو سفید شد تأیید می‌کنند. مقدمه شاهنامه ابومنصوری : آفتاب برآمدن را باختر خواندند و فرو شدن را خاور خواندند و شام و یمن را مازندران خواندند و عراق و کوهستان را سورستان خواندند و مصر گویند از “ مازندران است . این دیگر همه ی ایران زمین است -مست هم درست است مست یعنی ستم و سیستی
user_image
علی خیاط
۱۳۹۹/۱۲/۳۰ - ۱۸:۰۴:۲۰
سست صحیح است ،این اولین بار نیست فروسی از این روش برای مرگ و درعین حال زایش استفاده می کند ،توجه کنید چو سرو سهی گوژ گردد به باغبر او بر شود تیره روغن چراغشود برگ پژمرده و بیخ سست سرش به پستی گراید نخست بروید زخاک و شود باز خاک همه جای ترس است و تیمار و باک
user_image
علی خیاط
۱۳۹۹/۱۲/۳۰ - ۱۸:۵۲:۴۱
من نمد انم این وسعت فلسفی را فروسی از کجا کسب کرده ولی چیزی که یقین است او با ماتب فلسفی یونان و افلاطون و ارسطو کاملا اشنایی داشته اینکه هیچ چیز در جهان هستی از بین نمی رود بلکه این پچرخش است از این در در اید از ان در بگذرد گذر نی که چرخش همی بسپرد زتدگی و مرگ لازم و ملزوم هم هستند ،زندگی بدون مرگ مفهومی ندارد کل جهان هستی بدین ترتیب در حال چرخش هستند ،ستارگان ،منظومه شمسی و و دهر جز دستخوش نیستی ولی کل پایدار هست ،لازمه بقای جنگل میرایی درختان کهنسال و در همان زمان ب امدن نهال های جوان هستند خدواند کیوان و گردان سپهر فروزنده ماه و ناهید و مهر شاهکار فروسی در این است این مطالب پیچیده فلسفی را در چند بیت بقدری شیوا و روان بیان می کند که ادمی را دربهت و حیرت فرو می برد ،بیخود نیست که به تمام زبان های زنده دنیا ترجمه شده درور بر روان این مرد بزرگ که امید بخش لحظات نا امیدی و حرمان است
user_image
امیر علی نژاد خرم
۱۴۰۲/۱۰/۲۲ - ۱۳:۰۷:۳۸
دربارهٔ موقعیت جغرافیایی مازندران شاهنامه اختلاف نظر وجود دارد به طوری که برخی آن را مطابق با استان مازندران کنونی در شمال ایران یا همان طبرستان نمی‌دانند. این در حالیست که برخی مانند فریدون جنیدی مازندران را همان طبرستان می‌داند/  ظهیرالدین مرعشی در کتاب تاریخ طبرستان و رویان و مازندران مازندران را بخشی از طبرستان معرفی می‌کند و می‌نویسد: حد طبرستان از طرف شرقی دیناره‌جاری و از طرف غربی ملاط که آن قریه شهر هوسم که اکنون به فرضه روده‌سر اشتهارد دارد. حد مازندران از طرف شرقی بیشه انجدان می‌باشد و از طرف غربی ملاط می‌باشد. حد گرگان حالیا که به استرآباد مشهور است و اصلاً دهستان می‌گفتند شرقی دیناره جاری است که حد شرقی تمام طبرستان است و غربی انجدان که حد شرقی مازندران است. به گفتهٔ ظهیرالدین مرعشی مازندران بخشی از طبرستان است و سرزمین طبرستان، گرگان و مازندران هر دو را در بر می‌گرفت. گای لسترنج در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی مینویسد: طبرستان و مازندران مترادف و به یک معنی بودند، اما در همان حال که اسم طبرستان بر تمام نواحی کوهستانی و اراضی پست ساحلی اطلاق میشد اسم مازندران بر منطقه اراضی پست ساحلی که از دلتای سفیدرود تا جنوب خاوری بحر خزر امتداد دارد اطلاق می‌گردید. غلام‌رضا پیروز مازندران شاهنامه را همان مازندران فعلی معرفی می‌کند و مینویسد: مازندرانی که فردوسی آن را می‌شناخته، مازندران فعلی و طبرستان بوده است. سرزمین دیوان با فرهنگ و جنگجو که در برابر اقوام مهاجم آریایی به حراست و صیانت از زادبوم خود پرداختند و از سوی آریاییان مزدیسنا با صفات پلشت و پلید متصف شدند. حسین کریمان هم در کتاب پژوهشی در شاهنامه، اعتقاد دارد که دو مازندران وجود داشت که یکی از آن‌ها در حدود یمن و مصر و شام و دیگری در قسمت‌های شمال هندوستان بود و احتمال می‌دهد مازندرانی که در شاهنامه است همان مازندرانی است که در حدود شام و یمن و مصر قرار داشت.    
user_image
پری
۱۴۰۲/۱۲/۲۱ - ۱۵:۲۹:۵۰
این اشعار از کدام تصحیح است؟
user_image
پارسا ادیبی
۱۴۰۳/۰۴/۳۱ - ۰۸:۰۶:۵۶
بعضی از حضرات می‌گویند که این مازندرانی که جناب فردوسی می‌گویند خطه سبز شمال نیست حال من از این جنابان میخواهم که مازندرانی بیابد که در آن آمل و تمیشه (بهشهر کنونی) و دماوند و استرآباد (گرگان کنونی) باشد
user_image
علی میراحمدی
۱۴۰۳/۰۵/۰۱ - ۱۲:۱۶:۳۷
بنده بارها هفت خوان را خوانده ام و مازندران را هم به عنوان همین شهر اشنای شمال کشور تصور کرده ام. به نظرم فارغ از بحث تخصصی جغرافیای شاهنامه این از مواردی است که میتوان به مخاطب اجازه برداشت های ممکن را داد.
user_image
برمک
۱۴۰۳/۰۶/۲۷ - ۲۲:۴۱:۱۸
اگر شاخ بد خیزد از بیخ نیک تو با شاخ تندی میاغاز ریکاریک است «اریک» پارسی حقد است
user_image
برمک
۱۴۰۳/۰۶/۲۷ - ۲۳:۲۸:۰۶
نخست انکه ما دشمن مردم  میهن خود نیستیم‌دوم انکه  طبرستان و ساری و تمیشه و امل که نخستین پایتخت  ایران و جایگاه فریدون و منوچهر است  چگونه  به کاوس میگویند مازندران  سرزمین. دور است و  شاهان بزرگ پیش از تو به انجا نرفته و راه مازندران هرگز نپیموده اند؟ چرا نمی اندیشید؟ چنین گفت کای پادشاه جهان سزاوار تختی و تاج مهان ز تو پیشتر پادشه بوده‌اند که این راه هرگز نپیموده‌اند منوچهر شد زین جهان فراخ ازو ماند ایدر بسی گنج و کاخ همان زو و با نوذر و کیقباد چه مایه بزرگان که داریم یاد ابا لشکر گشن و گرز گران نکردند آهنگ مازندران بنگرید که میگوید منوچهر اهنگ مازندران نکرد  با انکه میدانیم منوچهر و فریدون پایتختشان امل و تمیشه بودباز میگوید به میلاد بسپرد ایران زمین کلید در گنج و تاج و نگین چو شب روز شد شاه و جنگ‌آوران نهادند سر سوی مازندران چرا اندکی نمی اندیشید؟ چرا  گفته طبری خود طبرستانی است  را نمیخوانید  که مازندران را مصر میخواند  ایا اگر مازندران طبرستان بود ابن جریر طبری که خود طبرستانی است  میگفت مصر مازندران است؟   فردوسی  اشکارا  مازندران را در جایی که افتاب نهان میشود (مغرب ) میخواند« به جایی که پنهان شود آفتاب»ایا  طبرستان  از دل و جان برتر جای دیوان دژخیم است؟ چرا اندکی نمی اندیشید؟  «کجا جای دیوان دژخیم بود»  بنگریم که مازندران و هاماوران و بربر  کجاست؟ به دست چپش مصر و بربر به راست زره در میانه بر آن سو که خواستزره = دریا بنگریم که  راه انها دریا هست ایا از سیستان و ری و فارس و بلخ  برای رفتن به  طبرستان   راه دریایی است؟ بنگریم که چندین بار  میگوید از راه دریا رفتند خبر شد بدیشان که کاووس شاه برآمد ز آب زره با سپاه بنگریم که میگوید دریا در میانه و مصر به چپ و  بربر(مراکش - الجزایر- تونس) براست  بوددارد از میان  دریای مدیترانه میگوید  که  بربر (مراکش) براست و مصر به چپ اوست بدست چپش مصر و بربر براست زره در میانه  بر آن سو که خواست به پیش اندرون شهر هاماوران به هر کشوری در سپاهی گران خبر شد بدیشان که کاووس شاه برآمد ز آب زره با سپاه یکی گشت چندان یل تیغ‌زن به بربرستان در شدند انجمن به جایی که پنهان شود آفتاب   کجا جای دیوان دژخیم بود- به میلاد بسپرد ایران زمین کلید در گنج و تاج و نگین چو شب روز شد شاه و جنگ‌آوران نهادند سر سوی مازندران دگر روز برخاست آوای کوس سپه را همی راند گودرز و طوس همی رفت کاووس لشکرفروز بزد گاه بر پیش کوه اسپروز به جایی که پنهان شود آفتاب بدان جایگه ساخت آرام و خواب کجا جای دیوان دژخیم بود بدان جایگه پیل را بیم بودبنگریم چگونه بربرستان و مصر  را با زمین طبرستان یکی میکنی؟
user_image
برمک
۱۴۰۳/۰۶/۲۷ - ۲۳:۳۶:۲۸
به گمانم  سه بیت واپسین  از جای دگر به این جا اورده اند و در اینجا  بیخود است پدر چون به فرزند ماند جهان کند آشکارا برو بر نهان گر او بفگند فر و نام پدر تو بیگانه خوانش مخوانش پسر کرا گم شود راه آموزگار سزد گر جفا بیند از روزگار چنین است رسم سرای کهن سرش هیچ پیدا نبینی ز بن چو رسم بدش بازداند کسی نخواهد که ماند به گیتی بسی