ایرج میرزا

ایرج میرزا

بخش ۹

۱

بیا عارف که دنیا حرف مُفتست

گهی نازک گهی پَخ گه کُلفت است

۲

جهان چون خویِ تو نقشِ بر آبست

زمانی خوش اُغُر گه بد لعابست

۳

گهی ساید سرِ انسان به مِرّیخ

گهی در مقعدِ انسان کند میخ

۴

«گهی عزت دهد گه خوار دارد

از این بازیچه ها بسیار دارد»

۵

یکی را افکند امروز در بند

کند روزِ دگر او را خداوند

۶

اگر کارش وِفاقی یا نِفاقیست

تمامِ کارِ عالم اتفاقیست

۷

نه مِهر هیچکس در سینه دارد

نه با کس کینۀ دیرینه دارد

۸

نه مِهرش را نه کینش را قرارست

نه آنش را نه اینش را مَدارَست

۹

به دنیا نیست چیزی شرطِ چیزی

ز من بشنو اگر اهلِ تمیزی

۱۰

به یونان این مَثَل مشهور باشد

که رَبُّ النوعِ روزی کور باشد

۱۱

دهد بر دهخدا نعمت همان جور

که صد چندان دهد بر قاسمِ کور

۱۲

به نادان آن چنان روزی رسانَد

که صد دانا در آن حیران بمانَد

۱۳

در این دنیا به از آن جا نیابی

که باشد یک کتاب و یک کتابی

۱۴

کتاب ار هست کمتر خور غمِ دوست

که از هر دوستی غمخوارتر اوست

۱۵

نه غمّازی نه نمّامی شناسد

نه کس از او نه او از کس هراسد

۱۶

چو یاران دیر جوش و زود رو نیست

رفیقِ پول و در بند پلو نیست

۱۷

نشیند با تو تا هر وقت خواهی

ندارد از تو خواهش‌هایِ واهی

۱۸

بگوید از برایت داستان‌ها

حکایتها کند از باستان‌ها

۱۹

نه از خویِ بدش دلگیر گردی

نه همچون عارف از وی سیر گردی

تصاویر و صوت

دیوان کامل ایرج میرزا - محمد جعفر محجوب - تصویر ۱۴۶

نظرات

user_image
کاوه kaveh.haghparast@gmail.com
۱۴۰۰/۱۱/۰۱ - ۰۷:۳۹:۲۶
من دیوان ایرج رو کامل مطالعه کردم.  واقعا ذهن خلاق و بی نظیری داره..  مثنوی های ایرج از شاهکارهای ادبیات ایران هستن..  زهره و منوچهر  شاه و جام و عارفنامه که شفاف ترین و رساترین افکار انتقادی ایرج رو به نمایش میذاره عارفنامه با گذشت حدود یک قرن،  هنوز بهترین و شیواترین اثر ادبی برای مقایسه ی گذشته و حال اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی جامعه ی ماست..  شرایطی رو که ایرج در یک قرن پیش توصیف میکنه و هنوز ما غرق در همان باتلاقیم..  به خوبی نشون میده که هیچ تغییری نکردیم..  از لحاظ انحطاط اخلاقی و اجتماعی اوضاع ما بسا نابسامان تر شده..  و چه زیبا گفت:  تجارت نیست، صنعت نیست، ره نیست امیدی جز به سردار سپه نیست همان که پس از او اخوان گفت:   کاوه ایی پیدا نخواهد شد امید کاش اسکندری پیدا شود
user_image
احمد رحمت‌بر
۱۴۰۱/۱۱/۲۴ - ۱۱:۵۷:۴۵
توخه، ایزدبانوی ثروت و نیکبختی در اساطیر یونانی،  معادل فورتونا در اساطیر رومی است. ضرب المثلی ایتالیایی به این شکل داریم: La [dea] fortuna è cieca [ایزدبانوی] نیک‌بختی کور است.
user_image
یگلن
۱۴۰۲/۱۰/۲۵ - ۰۳:۳۴:۵۹
بیت پانزده ایرج اشتباه میگوید که کسی از کتاب نمیهراسد، امروز میبینیم که بعضی از حضرات از کتاب وحشت دارند.