خاقانی

خاقانی

غزل شمارهٔ ۳۱۹

۱

زین تنگنای وحشت اگر باز رستمی

خود را به آستان عدم باز بستمی

۲

گر راه بر دمی سوی این خیمهٔ کبود

آنگه نشستمی که طنابش گسستمی

۳

ور دست من به چرخ رسیدی چنان که آه

بند و طلسم او همه درهم شکستمی

۴

گر ناوک سحرگه من کارگر شدی

شک نیستی که گردهٔ گردون بخستمی

۵

این کارهای من که گره در گره شده است

بگشادمی یکایک اگر چیره دستمی

۶

جستم میان خلق سلامت نیافتم

ور بوی بردمی به کران چون نشستمی

۷

امروز شوخ چشمان آسوده خاطرند

من شوخ چشم نیستم ای کاش هستمی

۸

از آسمان بیافتمی هر سعادتی

گر زین نحوس خانهٔ شروان بجستمی

۹

خائیدهٔ دهان جهانم چو نیشکر

ای کاش نیشکر نیمی من کبستمی

۱۰

خاقانی گهر سخنم ور نبودمی

از جورهای بد گهران باز رستمی

تصاویر و صوت

نظرات

user_image
جمال
۱۳۹۷/۰۵/۰۴ - ۰۱:۴۷:۲۷
سلام در مصرع اول بیت دوم (بردمی) درست تر از (بر دمی) بنظر میرسد.
user_image
مهران
۱۳۹۷/۰۹/۲۱ - ۰۵:۵۰:۲۲
گر دست من به چرخ رسیدی چنان که آهبند و طلسم او همه در هم شکستمی .خاقانی حافظ هم میگه:...به هم برزنم دام این گرگ پیر
user_image
محمود طیّب
۱۴۰۳/۰۱/۰۵ - ۱۷:۱۹:۲۰
معنی واژۀ کبست در پاره دوم بیت نهم به نقل از برهان قاطع چنین است: رستنیی باشد تلخ شبیه به دستنبوی که به عربی حنظل و به فارسی خربوزه تلخ گویند. ( برهان ). فرهنگ معین: گیاهی است تلخ ، حنظل ، هندوانة ابوجهل . این گیاه در ایران نام های محلی نیز دارد. برای نمونه در خوزستان به آن «خیار گرگ» نیز می گویند. میوه های این گیاه شبیه هندوانه در اندازه گوجه فرنگی تا سه برابر بزرگ تر است و نهایت وزن آن به نیم کیلو می رشد. به صورت پهن روی زمین رشد می کند و در صحراهای بی آب و علف رشد خوبی دارد. ساقه و برگ های این گیاه پرزدار و به گونه ای چسبنده غیر صمغی است. میوه های این گیاه کاربرد درمانی در طب سنتی نیز دارد. روغنی نیز از میوه و ساقۀ این گیاه تهیه می کنند که کابردهایی از جمله تسکین درد، کاهنده قند خون، درمان درد گوش ، تقویت مو ، درمان دندان درد ، جلوگیری از پوسیدگی دندان ، درمان بیماری بلغم ، درمان اسهال و... دارد. و نیز کبست یا حنظل مانند گیاه «صبر» از سمبل ها و نمادهای تلخی در ادبیات آوازه بلندی دارد. برای نمونه: اگر حنظل خوری از دست خوش خوی به از شیرینی از دست ترُش روی(سعدی، گلستان، باب سوم، حکایت دهم)