گنج تاریخ ما - مولانا - ای دل چه اندیشیده‌ای در عذر آن تقصیرها؟

نفیسه علیپور

۱۳۸۹/۰۱/۲۱ - ۰۶:۱۱:۱۰

منظور از خربنده در 2 بیت آخر، ابوالحسن خرقانی است. انتساب شیخ ابوالحسن در تصوّف به سلطان العارفین شیخ ابویزید بسطامی است. حرفه ابوالحسن خربندگی یعنی کسی که چارپایان را کرایه می‌دهد بوده است.

آشقین

۱۳۸۹/۰۷/۰۷ - ۱۶:۴۲:۰۹

عشقه یو قدر منصب و آد قویمایینیز سیزعشقه چاتا بیلسز آدینی تازه بلرسیز.

آلا

۱۳۹۱/۰۴/۱۳ - ۰۷:۱۵:۵۲

من فکر میکنم منظور از خربنده ما انسانها هستیم که هنوز به وجود آدمیت خودمون پی نبردیم و جز غریزه های حیوانیمون به کار دیگه ای نمیپردازیم مولانا میگه خدایا خرشو مرگ بده بلکه بنده بشه یعنی همون رهای از بند جسم و خواسته های جسمانی بده تا به وجود حقیقیمون پی ببریم واقعا بنده خدا شویم

saeed

۱۳۹۱/۰۹/۱۹ - ۱۴:۴۳:۲۳

اصلا با آلا موافق نیستم

علی اصغر

۱۳۹۱/۱۱/۲۸ - ۰۷:۰۳:۰۹

برداشت من از خر بنده اینه که طرف گفته من از بندگاه بزرگ خدا هستم و با یزید در جواب گفته که باید منیت و خود بزرگ بینی ات را بکشی تا لایق بندگی خدا باشی

صادق خوشبخت

۱۳۹۱/۱۲/۲۵ - ۱۵:۳۹:۳۹

من هم باعلی اصغر موافقم.زیرا اصطلاح خربنده برای بزرگان و نیکان استعمال میشود.و بایزید برای او رهایی از کبروغرور را از خدا می خواهد تا بنده حقیقی شود.

مجید

۱۳۹۲/۰۲/۱۳ - ۱۲:۵۸:۱۰

سلام منم نظرم همینه چون خر به معنی بزرگ درقدیم بوده است ولو الان توهین تلقی می شود

امین کیخا

۱۳۹۲/۰۲/۱۳ - ۱۶:۴۵:۴۷

خر بنده یعنی کسی که خران را می بندد و البته کرایه می دهد ولی شیخ خرقانی کشاورز بوده و خانقاهی داشته که با خرج ان باغ نگهداری می شده از مردم مالی نمی پذیرفته است و کتابی از ان نمانده است اما گفته هایش با فارسی روای ان دوره ناهمگون است و به عامیانه قومسی است . بر در خانگاه او نوشته شده است هر کس بیاید ویرا نان دهید و از ایمانش نپرسید که انکس که به نزد خدا به جان ارزد پیش ما به نان ارزد ، واین نهایت اسانگیری و مدارا است

حاجب

۱۳۹۲/۰۳/۰۸ - ۱۱:۵۷:۱۷

سلام بر سالکان حق و حقیقت و راه یافتگان به وادی محبّتجناب آشقین بسیار ظریف به موضوع اشاره فرموده اندعزل با این مطلب آعاز میشود/ای دل چه اندیشیده ایمنظور از خر بنده ،بندگی اندیشه و مقایس عقل است و ایشان میفرمایند این عقل را بگیر و عاشقش نما بنده خدا حز عاشق نمیتواند باشد ،چنانکه در متن شعر نیز بوضوح اشاره شدهاین سو کشان سوی خوشان وان سو کشان با ناخوشانیا بگذرد یا بشکند کشتی در این گرداب‌هاچندان دعا کن در نهان چندان بنال اندر شبانکز گنبد هفت آسمان در گوش تو آید صداعقل به مرحله ای میرسد که جز تسلیم در مقابل مشیّت الهی چاره ای نمیابد ،خرد را کناری زده و از عشق که کشش درونی است و محبت نام ،مدد میجویدزین سوی تو چندین حسد چندین خیال و ظن بدزان سوی او چندان کشش چندان چشش چندان عطاچندین چشش از بهر چه تا جان تلخت خوش شودچندین کشش از بهر چه تا دررسی در اولیاالهی شاد باشید و سلامتیاحق

محمدرضا

۱۳۹۲/۰۳/۲۶ - ۱۰:۳۱:۱۲

سلام احتمالا منظور همان نگهدارنده وکرایه دهنده خربوده که بایزید خواسته او رابه علت اصلی وجود او یعنی بندگی خداست اشارت دهد

امیر احمد

۱۳۹۲/۱۲/۱۴ - ۰۸:۵۰:۲۳

در بیت 11 "بانگ شعیب" به اشتباه "بانک شعیب" نوشته شده است.

امیر احمد

۱۳۹۲/۱۲/۱۴ - ۰۸:۵۹:۵۴

در بیت 16 گری به معنای زیر است:گری . [ گ ِ ] (فعل امر، اِمص ) ریشه ٔ معنی گریستن و گرییدن . (حاشیه ٔ برهان چ معین ). || گریه و امر به گریه کردن یعنی گریه کن . مثال:تو اکنون به درد برادر گری چه با طوس نوذر کنی داوری ."فردوسی"

خاکبان

۱۳۹۳/۰۴/۲۵ - ۱۶:۵۶:۲۹

بنام حضرت دوست که هرچه داریم و نداریم از اوست.به نظر می‌رسد منظور از «خربنده» بنده خر است. یعنی به جای آنکه در بند و بنده خدا و در فکر نیازهای معنوی و روحانی باشیم در بند جسم خود و نیازهای جسمانی هستیم. گویی جان انسان به مسافری که مقصد او خداست تشبیه شده و جسم او به مرکبی چون خر که قرار است در این سفر معنوی و روحانی در خدمت جان باشد. ولی بر اساس غفلت مسافر (جان) کار برعکس شده. یعنی به جای آنکه جسم در خدمت جان باشد جان در خدمت جسم قرار گرفته است. لذا مولانا دعا می‌کند که او را از اسارت نیازهای مادی برهان تا به در خدمت نیازهای معنوی قرار گیرد.

علیرضا

۱۳۹۳/۰۴/۳۰ - ۲۱:۲۱:۵۳

سلام و درود به نظر بنده منظور از بیت آخر اینه که. هدف اصلی که خدا ما رو آفریده. خب منظور تنها به معنی خر بنده ربط نداره. بلکه منظور همون هدف و لقا یی هستش که خدا در ما آدم ها به دنبال اون میگرده و واقعا میخواد ببینه که کدوم ما خر بنده میشیم. خر بنده از نظر من یعنی کسی که واقعا بنده بزرگیهاین من و یاد داستان آدم و حوا میندازه که تو بهشت بودن ولی خب نمیشد همون بمونن که آدم و حوا خر بنده بودن خدا خرشونو مرگ داد همون بهشتشونو. که بیان ببین میتونن بنده بشن که تازه بعدش خر بنده بشن. خواهشا یه خورده بیشتر فکر کنید. ممنون از همه شما دوستان.

نازنین جمشیدیان

۱۳۹۳/۰۶/۰۹ - ۰۷:۰۱:۰۵

خربنده به نظر من فردی است که اسیر نفس هنوز هست و از قید آن آزاد نشده . انسان در حقیقت خر سواری است که خود باید افسار آن را به دست بگیرد : راه حس، راه خران است ای سوارای خران را تو مزاحم! شرم دار=================چو تو خربنده باشی نفس خود رابه حلقه نازنینان باشی بس خوار=================ترک عیسی کرده خر پروده‌ایلاجرم چون خر برون پرده‌اینالهٔ خر بشنوی رحم آیدتپس ندانی خر خری فرمایدترحم بر عیسی کن و بر خر مکنطبع را بر عقل خود سرور مکنطبع را هل تا بگرید زار زارتو ازو بستان و وام جان گزارسالها خر بنده بودی بس بودزانک خربنده ز خر واپس بودهم‌مزاج خر شدست این عقل پستفکرش این که چون علف آرم به دست

سجاد

۱۳۹۳/۰۹/۰۱ - ۰۲:۲۵:۵۸

پیرامون بیت آخر و لغت “خـر بنده“:خــربنده یعنی بنده ی خر بودن، که مولانا از آدمی می خواهد که با اختیار خویش و توسل به خداوند از خداوند بخواهد که او را از بندگی خــر برون آورده و بنده ی خدا گرداند، خــر را می توان نیم حیوانی آدمی دانست یا نفس حیوانی که امر می کند به جهل و خشم و حرص و ... خود حضرت مولانا می فرماید: ﺍﯾﻦ ﺳﻮﻡ ﻫﺴﺖ ﺁﺩﻣﯿﺰﺍﺩ ﻭ ﺑﺸﺮﻧﯿﻢِ ﺍﻭ ﺯ ﺍﻓﺮﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻧﯿﻤﺶ ﺧﺮﻧﯿﻢِ ﺧﺮ ﺧﻮﺩ ﻣﺎﯾﻞ ﺳﻔﻠﯽ ﺑﻮﺩﻧﯿﻢِ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﻋﻠﻮﯼ ﺑﻮﺩو در جایی دیگر نیز : ﻗﺴﻢ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺧﺮﺍﻥ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪﻧﺪﺧﺸﻢ ﻣﺤﺾ ﻭ ﺷﻬﻮﺕ ﻣﻄﻠﻖ ﺷﺪﻧﺪﻭﺻﻒ ﺟﺒﺮﯾﻠﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺭﻓﺖﺗﻨﮓ ﺑﻮﺩ ﺁﻥ ﺧﺎﻧﻪ ﻭ ﺁﻥ ﻭﺻﻒ ﺭﻓﺖ

vafa

۱۳۹۳/۰۹/۰۴ - ۲۳:۳۷:۵۵

خربنده ظاهراً چیزی در ردیف یا مایه‌های خرمقدس است

ناشناس

۱۳۹۳/۰۹/۰۸ - ۰۱:۵۹:۵۵

سلام بنده فکر میکنم، منظور از خر، نفس است. خر بنده ام یعنی بنده ی نفس هستم.باز خر ما را ازین نفس پلید / کاردش تا استخوان ما رسید

sad

۱۳۹۳/۰۹/۲۵ - ۰۱:۲۵:۲۷

سلام دوستان و عاشقان مولاناهرکسی از ظن او شد یار او...بنظرم منظور از خربندگی از نگاه مولانا بجای آوردن حداقل های بندگیست در فردی که درکی از لذت معقول بیدگی نداردبهتر است در عین انسانیت خود را همچون خری که افسارش دست صاحب اوست نشان دهد یعنی عقل جزوی خود را به عقل کلی الله بسپارد

هبوط

۱۳۹۳/۱۱/۲۱ - ۱۳:۳۲:۱۸

باسلام به نظر حقیر با توجه به هم عصر نبودن بایزید بسطامی و شیخ خرقان و همچنین بالاتر بودن منزلت و درجات جناب خرقانی از سلطان العارفین انتساب خربنده به جناب خرقانی کمی غیر محتمل خواهد بود خربنده در معنی به آدم متعصب دینی هم منتصب میشه و منظور مولانا میتونه این باشه که شخصی که در تعصبات دینی گرفتار شده و برای رسیدن یه طریقت و حقیقت و معرفت باید از خر مقدس بودن عبور کنه هپانطور که خود مولوی بواسطه شمس از خربندگی رهایی یافت با سپاس

هاشم مرادمند

۱۳۹۴/۰۱/۳۰ - ۱۳:۰۳:۰۳

با توجه به استفاده مولانا از واژه خربنده در اشعار دیگر، به نظر میرسد مراد از خربنده کسی است که اهل استدلال و منطق است و عقل را به خر تشبیه کرده است،پای استدلالیان چوبین بود

روفیا

۱۳۹۴/۰۲/۲۸ - ۱۰:۰۹:۱۹

زیرکی بفروش و حیرانی بخرکاین سخن را در نیابد گوش خریاخر عیسی گرش به مکه برندچون بیاید هنوز خر باشدیادل اگر این مهره اب و گل استخر هم از اقبال تو صاحبدل استیازنده به تن خود همه حیوان بودزنده به دل باش که عمر ان بود یاجان ها در اصل خود عیسی دمندیک زمان زخمند و گاهی مرهمندگر حجاب از جان ها برخاستی گفت هر جانی مسیح اساستیاز مجموعه این ابیان من چنین رمزگشایی میکنم که خر بعد مادی وجود انسان و تامین کننده نیازهای جسم اوست . عیسی که از جنس روح الامین بوده کنایه از بخش معنوی و تامین کننده نیازهای فرامادی وجود انسان است .این رمز گشایی در مورد همه ابیات بالا معنی دار است .پس میتوانیم بگوییم خربنده یعنی کسی که عیسای وجودش در خدمت خر وجودش است و تمامی همت خود را مصروف تامین نیازهای ان خر میکند .

روفیا

۱۳۹۴/۰۲/۳۱ - ۰۹:۱۵:۱۸

از اینکه قبول زحمت فرمودید سپاسگزارم و حقیقتا از حضرتعالی تقاضای حکمیت ندارم . چرا که بنده بارها به این نتیجه رسیده ام اینکه دیگران را ملامت کنم یا انتظار داشته باشم چنین کنند و چنان نکنند بی معنی و بیفایده است . فقط یک چیز را باید بدانم . من باید چه کنم و چه نکنم .بارها و بارها این نیم بیت :مباش در پی ازار و هر چه خواهی کن ...را به بوته ازمایش گزاردم و هر بار در کمال شگفتی دیدم به عنوان یک قاعده خدشه ناپذیر همواره کار می کند و سراسر برکت و خلاقیت است . لذا انرا سر لوحه زندگی خود قرار داده و با درجه حساسیت بالایی در پرهیز از ازردن خلق روزگارم را در صلح سپری میکنم . حال نیز تنها دغدغه ام این است که مبادا پای از یگانه خط قرمز زندگیم فراتر نهاده دلی را ازرده باشم . انتظار ندارم قضاوت کنید دوست گرامی مشترکمان را چه این مقوله به خود ایشان مربوط است . می خواهم اگر خطایی از حقیر سر زده بی هیچ مسامحه ای خاطرنشان سازید تا هم در اصلاحش بکوشم و هم حق پایمال شده را ادا کنم . سپاسگزارم .

merce

۱۳۹۴/۰۲/۳۱ - ۱۴:۴۵:۰۰

با درودگفتا که من خربنده‌ام پس بایزیدش گفت رویا رب خرش را مرگ ده تا او شود بنده خدابایزید می پرسد پیشه ی تو چیستروزی یکی همراه شد با بایزید اندر رهیپس بایزیدش گفت چه پیشه گزیدی ای دغامعلوم میشود او الاغ کرایه میداده و حرفه اش بودهبایزید میگوید تا او گرفتار دادو ستد است از یاد خدا غافل است و آرزوی مرگ خر را می کند تا او رها شود میتوان نظر مولوی را چنین نیز گفت که دلبستگی به دنیا انسان را از قرب به حق دور میسازدمرسده

روفیا

۱۳۹۴/۰۳/۱۷ - ۰۷:۲۵:۵۸

سلام مرسده گرامیخربنده یعنی چه ؟ایا حرفه ای بدین نام وجود دارد ؟

روفیا

۱۳۹۴/۰۳/۱۷ - ۰۷:۳۱:۰۸

ببخشید هم اکنون مانای ان را در دهخدا دیدم .ظاهرا این افراد از خر نگاهداری هم می کرده اند یعنی خدماتی به خران می دادند . درست مانند انسانهایی که بیشتر توانشان را صرف خدمت رسانی به بخش خر وجودشان میکنند .

روفیا

۱۳۹۴/۰۳/۱۷ - ۰۷:۴۲:۱۵

این سوم هست آدمی‌زاد و بشرنیم او ز افرشته و نیمیش خرنیم خر خود مایل سفلی بودنیم دیگر مایل عقلی بوددر این قسمت مولانا به روشنی توصیفی از خر وجود انسان می گوید .حقیر این روزها عمیقا در جدایی ماده و معنا تردید دارم و گمان میکنم انسانها این تقسیمات را از باب آموزش ایجاد و تعریف کرده اند وگرنه احتمال دارد واقعا ماده و معنا دو مقوله جدا از هم نباشند .همانطور که زمان و مکان را تقسیم کرده اند ولی واقعا شکافی بین ثانیه ها یا کهکشانها نیست .

merce

۱۳۹۴/۰۳/۱۷ - ۱۰:۰۶:۱۴

روفیای عزیزسرکار در دریای معنا و عرفان شناوری تا صدفی بیابی وگوهری الوان به دست آری خوشا به حال شمااین مرسده جز آنچه که می بیند درک نمی کندمیفرماید از قید کار دنیا رها شو تا به حق برسیکار دنیا را به خر تشبیه کرده که مُکاری ” چاروادار“ را از دیدن روی نگار باز داشته خلاصه آنکه دنیا داران را به” چارواداران“ مانند دانسته که تا دلبسته ی دنیا هستند از یاد او غافلندآن شنیدستی که دراقصای غور بارسالاری بیافتاد از ستورگفت چشم تنگ دنیا دوست رایا قناعت پر کند یا خاک گوربا درودضمناً: گمان می کنم زمان و مکان ازهم جدا هستنداین زمان و حرکت است که توأم اند و انسان از هم جدا دانستهخوش باشیدمرسده

روفیا

۱۳۹۴/۰۳/۱۸ - ۱۲:۰۵:۴۶

مرسده گرامیلطفا بخش :در حدیث آمد که یزدان مجیدخلق ادم را سه گونه آفریدرا دوباره بخوانید . آیا فکر نمیکنید در غزل فوق مقصود مولانا از خر بنده کسی است که که بنده تن خود یا بنده نیمه مایل سفلی خود است ؟!آخر شغل چارواداری که دلبستگی اش به دنیا بیش از سایر مشاغل نیست !!دوست تر دارم اگر دچار وهم و پندار شده ام اینرا از یک دوست بشنوم .سپاسگزارم .

روفیا

۱۳۹۴/۰۳/۱۸ - ۱۲:۲۰:۱۲

این کم لطفی است که بگویید شما بیش از دیدنی ها را درک نمی کنید . همین قدر که دوست دارید بدانید برای سعادتتان کافیست دوست عزیز .به یاد دارم یک آزمون روانشناسی را که در آن از افراد میخواستند کلمه انگلیسی درون یک چارگوش را بخوانند . کلمه مزبور هاشور خورده بود و همه بی درنگ انرا می خواندند . ولی زمینه هاشور نخورده ای که ان واژه را در بر گرفته بود خود واژه بزرگتر دیگری بود که بیشینه مردم آنرا ندیده تنها واژه کوچکنر را می دیدند .سرتان را درد نیاورم . روانشناسان اینگونه برداشت کردند که ما بیش از نیمی از اطلاعات دنیای پیرامون خود را هرگز دریافت نمی کنیم .شاید کافیست تنها بهتر ببینیم و بهتر بشنویم و ...

merce

۱۳۹۴/۰۳/۱۸ - ۱۴:۱۱:۵۹

روفیای گرامیدرود ممنون که مرا شایسته دانستید به دوستی خودمن با این شعر مولانا در حدیث آمد که یزدان مجیدخلق ادم را سه گونه آفریداز دوران دبیرستان مشکل داشتم از چند جهتاز اینکه این حدیث نبوی نیستاز اینکه یزدان مجید را عادل ندانسته که بین افراد بشر در آفرینش تفاوت قائل شدهاز اینکه مردمان نادان را با خران مقایسه کرده{من هیچگاه خران را ابله و نادان ندیده ام}از اینکه می فرماید خرده‌کاریهای علم هندسهیا نجوم و علم طب و فلسفهکه تعلق با همین دنیاستشره به هفتم آسمان بر نیستشاین همه علم بنای آخرستکه عماد بود گاو و اشترسو چند ازاینکه های دیگر که درین مقال نگنجددرست می فرمایید اینجا نیز گفتار مولوی عین گفتار شماستگفتا که من خربنده‌ام پس بایزیدش گفت رویا رب خرش را مرگ ده تا او شود بنده خدامیفرماید تا او در زندان کسب و کار دنیوی ست از یاد خدا غافل است ، که کار نفس نیز همین است لاجرم اسفل بود از سافلینترک او کن لا احب الافلینمنتها به جای اینکه از همه ی مشاغل دنیوی نام ببرد فقط به چاروادار اکتفا کردهاین مثالی را که از امتحان روانشناسی آوردید بسیار بسیار مناسب حال این بنده است بارها امتحان کرده ام که چنینم ، مو را می نینم ولی پیچش آنرا نهازین نظر نوشتم که :این مرسده جز آنچه که می بیند درک نمی کند به هر حال ممنونم که مرا بی جواب نمی گذارید خوب و خوش باشیدمرسده

merce

۱۳۹۴/۰۳/۱۸ - ۱۴:۱۴:۴۲

ببخشید مورا می بینممرسده

روفیا

۱۳۹۴/۰۳/۱۹ - ۰۷:۱۳:۱۱

مرسده گرامیابیات اخر حقیقتا مناقشه برانگیز هستند .بنده با ان تقسیمات مشکلی ندارم چرا که مثل تقسیمات نمودارهای شماتیک جهت ارائه تصویری از دددو انتهای طیف ارائه می دهند

روفیا

۱۳۹۴/۰۳/۱۹ - ۰۸:۰۸:۵۰

ببخشید مانند نمودارهای شماتیک تصویری از دو انتهای طیف انسانی ارائه میدهند . ولی در اینکه کاربری علوم هندسه و نجوم و غیره برای بنای اخور است تردید دارم و هر علمی از ریاضیات تا طب را در خدمت رشد و تعالی بشر میبینم . علم در ذات خود خوب و روشنی بخش است و گفته اند همه علوم در نهایت به هم نزدیک میشوند مثلا فیزیک و عرفان در نقطه کمال همدیگر را تایید میکنند .

یاسمین ن

۱۳۹۴/۰۹/۲۲ - ۱۶:۱۴:۴۱

ب نظر من این بیت یک آرایه ی ادبی دارد؛ ک اونم ایهام هستش من با نظر آلا جون و آقای علی اصغر موافقم این دو نظر هردو وجه این ایهام میتونه باشه.

بینوا

۱۳۹۴/۱۰/۰۱ - ۱۰:۰۹:۱۷

حضرت استادی(گنجور)آیا این غزل ترکی است یا شما هم جلال الدین محمد بلخی (خراسانی) را (رومی) و شاعر ترک می دانید وگرنه حاشیه گذاشتن ترکی چه محملی دارد . آیا شما هم آب به آسیای کسانی میریزید که می خواهند مولوی را مصادره کنند . موفق باشید

شاهرخ

۱۳۹۵/۰۴/۰۹ - ۰۹:۳۳:۰۶

یک نفر خودش را همراه عارف واصلی کرده ......... عارف باطن بین ناراست بودن او را شناسایی میکنه ( دغا ) .........پا رهاند روبهان را در شکارو آن زدم دانند، روباهان غرار.............روبها این دم حیلت را بهلوقف کن دل بر خداوندان دل................. و در عین آگاهی از روش کار مرد فریبکار و دغل باز او را به سخن میکشاند ......... او هم چون روباهی فریبکار از بزرگی و بی نیازی و اغناء دم میزند !!............ و عارف هم در حق او دعایی شریفانه میکند .آن دعای بی خودان خود دیگرستآن دعا زو نیست ،گفت داورست............آن دعا حق می‌کند ،چون او فناستآن دعا و آن اجابت از خداست..........بندگان حق رحیم و بردبارخوی حق دارند در اصلاح کار..........روبها پا را نگه دار از کلوخپا چو نبود دم چه سود ای چشم‌شوخ............ادعای خربندگی همون نمایش طاووس گونه نیست ؟............ما چو روباهان و پای ما کراممی‌رهاندمان ز صدگون انتقام..............حیلهٔ باریک ما چون دم ماستعشقها بازیم با دم چپ و راست.............دم بجنبانیم ز استدلال و مکرتا که حیران ماند از ما زید و بکر.................طالب حیرانی خلقان شدیمدست طمع اندر الوهیت زدیم................تا بافسون مالک دلها شویماین نمی‌بینیم ما کاندر گویم..................در گوی و در چهی ای قلتباندست وا دار از سبال دیگران..............چون به بستانی رسی زیبا و خوشبعد از آن دامان خلقان گیر و کش..............ای مقیم حبس چار و پنج و ششنغز جایی دیگران را هم بکش...............ای چو خربنده حریف کون خربوسه گاهی یافتی ما را ببر..................چون ندادت بندگی دوست دستمیل شاهی از کجاات خاستست................در هوای آنک گویندت زهیبسته‌ای در گردن جانت زهی..................

سید مجید سادات کیائی

۱۳۹۵/۰۶/۱۶ - ۰۶:۳۲:۰۷

«خربنده» یعنی چهارپادار ، و در اینجا مراد از آن کسی است که در خدمت نفس است.مولانا همین ترکیب را به همین معنی در دفتر دوم مثنوی بیت 1879 (با تصحیح دکتر استعلامی) اینگونه آورده است:سالها خر بنده بودی ، بس بودز آن که خر بنده ز خر واپس بود

مریم

۱۳۹۵/۱۰/۱۰ - ۰۷:۵۷:۰۳

سلام.این شعر با آواز روحانی شهرام ناظری فوق العاده شنیدنی شده... متاسفانه به خاطر اینکه گویا در آلبوم مشخصی نیست موفقت به ثبت در گنجور نشدم. اگر آواز را پیدا کردید گوش جان بسپارید به آن

م محمدی

۱۳۹۵/۱۱/۰۵ - ۱۰:۲۹:۴۱

سلام علیکمدر بیت 11 اصلاح تایپی وجود دارد:بانک به بانگ اصلاح شود

افشین

۱۳۹۵/۱۱/۰۸ - ۱۵:۲۸:۵۱

سلام دوستان چشش به چه معناست؟

...

۱۳۹۵/۱۱/۱۰ - ۰۶:۱۵:۴۵

افشین عزیزبه نظر می رسه چشش به معنای چشاندن به کار رفته.چشاندن طعام و شراب از سوی حق به انسان.مفهوم اصلی، همون مفهوم کشش از جانب معشوق هست.در بیت های قبلی هم میگه با تمام کاستی های انسان، خدا انسان رو به طرف خودش فرا می خونه و شاید اشاره ای باشه به «یحبهم و یحبونه».در تصوف از این آیه برای اثبات عشق دو طرفه استفاده میشه و از این که عبارت یحبهم قبل از عبارت یحبونه اومده نتیجه میگیرن که این عشق از جانب خدا (معشوق) آغاز شده، بر خلاف عشق انسان به انسان که جانب عاشق شروع میشه. به نظر می رسه در بیت «عاشقی گر زین سر و گر زان سر است / عاقبت ما را بدان سر رهبرست»، مولوی عشق این سری رو عشق انسان به انسان و عشق آن سری رو عشق الهی میدونه و میگه حتی عشق انسان به انسان هم عاقبت به سمت عشق الهی راهبری میکنه.عذرخواهی میکنم بابت پرحرفی.

افشین

۱۳۹۵/۱۱/۱۰ - ۲۲:۰۷:۳۵

سپاسگذارم از شما بابت توضیح متین ومنطقی کاملا موافقم وقتی می گوید تا جان تلخت به شود منظور چشاندن است.من تصور می کنم چشش هدیه ای هست پیدا از جانب خداوند که باعث شادی انسان می شود اما کشش ارتباط نا پیدای خداوند با قلب انسانهاست که به انسان در سختی ها ارامش خاطر می دهد مثل داستان یوسف در زندان در کتاب مثنوی که علیرغم سختی خداوند قلبش را نرم کرده بودِ.باز هم ازشما دوست عزیز سپاسگذارم.

...

۱۳۹۵/۱۱/۱۱ - ۰۰:۱۲:۵۶

خواهش می کنم دوست من.امیدوارم نظرات ناقص من راهگشا بوده باشه براتون.به وجهی که شما بهش اشاره کردین دقت نکرده بودم. به نظر می رسه تحلیل معقولی باشه.شاید هم بشه این پیدا و ناپیدا رو مادی و معنوی دونست. چشش رو عنایت های مادی و کشش رو عنایت های معنوی حق در نظر گرفت. به نظر میرسه متن اجازه این برداشت رو میده.با تشکر و احترام.

شاهرخ najafishahrokh۹۲@gmail.com

۱۳۹۶/۰۱/۱۲ - ۲۳:۴۵:۴۳

زین سوی تو چندین حسد ، چندین خیال و ظن بدخدا کامیابی بزرگی است. بهترین و بزرگترین چشش و کشش وَیُعَذِّبَ الْمُنَافِقِینَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِکِینَ وَالْمُشْرِکَاتِ الظَّانِّینَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ ۚ عَلَیْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ ۖ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ۖ وَسَاءَتْ مَصِیرًا (6)و [تا] مردان و زنان نفاق پیشه و مردان و زنان مشرک را که به خدا سوءظن دارند، عذاب کند. حوادث بد زمانه بر آنها باد، و خدا بر ایشان خشم گرفته و لعنتشان کرده و جهنم را برای آنها آماده کرده و چه بد سر انجامی است

شاهرخ najafishahrokh۹۲@gmail.com

۱۳۹۶/۰۱/۱۳ - ۰۰:۰۱:۲۱

غزل پر است از چشم و بصر و بینایی و کوری و مبصری و ....... خلاصه نگاهنگاه ما ، به عالم منظر و دید ما دیدگاهی که بیشتر ظن و شک است تا دیدنو منی که در هیات مرد یا زن ، منافق وار نمایشی از بندگی دارم اما دایما ، چشمم به ماتحت خر دنیا است .خرکچی یا همان خربنده همراه عارف در ابیات آخرین غزل ، منافق شکاکی است که در ظاهر در پی یاری است در خورد خویش ! همراهیش با عارف تظاهری بیش نیست ، و خر و خرما را با هم میخواهد . و به هیچ قیمتی حاضر نیست از تعقیب خرانش دست بردارد . و منظرش را تغییر دهد . همان مرد لافی خالکوب قزوینی است.

شاهرخ najafishahrokh۹۲@gmail.com

۱۳۹۶/۰۱/۱۳ - ۰۰:۳۰:۳۲

قلب و مغز غزل ، تایید و تاکید قانون جذب رو در قالبش جای دادهمیخواد بیاد بیاره که ، اگه عمیقا به هرچیزی که مایل هستی از همون جنس میشی و به سمت اون کشیده خواهی شد .گر به هامان مایلی هامانییور به موسی مایلی سبحانییور بهر دو مایلی انگیختهنفس و عقلی هر دوان آمیختهصحبت از قطب نمای درونی ماست .کشش و تمایل به هر طرف باشد ، نعمت و چششی در خورد همان جذب حاصل خواهد آمد.

شاهرخ najafishahrokh۹۲@gmail.com

۱۳۹۶/۰۱/۱۳ - ۰۰:۳۷:۴۵

زانک جنسیت عجایب جاذبیستجاذبش جنسست، هر جا طالبیستعیسی و ادریس بر گردون شدندبا ملایک چونک هم‌جنس آمدندباز آن هاروت و ماروت ،از بلندجنس تن بودند، زان زیر آمدندکافران، هم جنس شیطان آمدهجانشان ،شاگرد شیطانان شدهصد هزاران خوی بد آموختهدیده‌های عقل و دل، بر دوختهکمترین خوشان ،به زشتی آن حسدآن حسد که ،گردن ابلیس زدزان سگان آموخته حقد و حسدکه نخواهد خلق را ملک ابدهر کرا دید او کمال از چپ و راستاز حسد قولنجش آمد، درد خاستزآنک هر بدبخت خرمن‌سوختهمی‌نخواهد شمع کس افروختههین کمالی دست آور تا تو هماز کمال دیگران نفتی به غماز خدا می‌خواه ،دفع این حسدتا خدایت وا رهاند از جسدمر ترا مشغولیی بخشد درونکه نپردازی از آن ، سوی برون صد هزاران این چنین می‌دارد اوکه بر ادراکات تو بگمارد اوهین بهر مستی دلا غره مشوهست عیسی مست حق ،خر مست جواین چنین می را بجو زین خنبهامستی‌اش نبود ز کوته دنبهازانک هر معشوق چون خنبیست پرآن یکی درد و دگر صافی چو درمی‌شناسا ، هین !! بچش با احتیاطتا میی یابی منزه ز اختلاطهر دو مستی می‌دهندت لیک اینمستی‌ات آرد کشان تا رب دینتا رهی، از فکر و ، وسواس و حیلبی عقال این عقل در رقص‌الجملانبیا چون جنس روحند و ملکمر ملک را جذب کردند از فلکباد ، جنس آتش است و یار اوکه بود آهنگ هر دو بر علوچون ببندی تو سر کوزهٔ تهیدر میان حوض یا جویی نهیتا قیامت آن فرو ناید به پستکه دلش خالیست و در وی باد هستمیل بادش چون سوی بالا بودظرف خود را هم سوی بالا کشدباز ، آن جانها که جنس انبیاستسوی‌ایشان کش کشان چون سایه‌هاستزانک عقلش غالبست و بی ز شکعقل ، جنس آمد به خلقت با ملکوان هوای نفس غالب بر عدونفس جنس اسفل آمد شد بدوبود قبطی جنس فرعون ذمیمبود سبطی جنس موسی کلیمبود هامان ، جنس‌تر ، فرعون رابرگزیدش برد بر صدر سرالاجرم از صدر تا قعرش کشیدکه ز جنس دوزخ‌اند آن دو پلیدهر دو سوزنده چو ذوزخ ضد نورهر دو چون دوزخ ز نور دل نفورزانک دوزخ گوید ای مؤمن تو زودبرگذر که نورت آتش را ربودمی‌رمد آن دوزخی از نور همزانک طبع دوزخستش ای صنمدوزخ از مومن گریزد آنچنانکه گریزد مومن از دوزخ به جانزانک جنس نار نبود نور اوضد نار آمد حقیقت نورجودر حدیث آمدی که مومن در دعاچون امان خواهد ز دوزخ از خدادوزخ از وی هم امان خواهد به جانکه خدایا دور دارم از فلانجاذبهٔ جنسیتست ، اکنون ببین!!که تو جنس کیستی ؟؟از کفر و دینگر بهامان مایلی هامانییور به موسی مایلی سبحانییور بهر دو مایلی انگیختهنفس و عقلی هر دوان آمیختههر دو در جنگند هان و هان بکوشتا شود غالب معانی بر نقوشدر جهان جنگ شادی این بسستکه ببینی بر عدو هر دم شکست

هانیه سلیمی

۱۳۹۶/۰۱/۲۷ - ۱۱:۲۳:۳۸

شهرام ناظری این غزل را در آواز دشتی خوانده که در آدرس زیر می توان شنید : پیوند به وبگاه بیرونیاز آنجایی که در قسمت(حاشیه آهنگها) فقط درج آهنگ هایی که در سایت بیب تونز آمده امکان دارد نتوانستم در قسمت مربوطه این یادداشت را بنویسم

حسن

۱۳۹۶/۰۶/۱۰ - ۱۱:۳۸:۵۳

این غزل را مسعود خادم برای تیتراژ پایانی سریال کت جادویی خونده... نتونستم در بخش آهنگها درج کنم.لینک در یوتوب:پیوند به وبگاه بیرونی

نوراله

۱۳۹۶/۰۶/۱۸ - ۲۱:۴۷:۳۲

خربنده یعنی جسم ما که انسان در حال پرورش جسم است و عیسی هم روح ما است که باید عیسی تغذیه شود تا خربنده ی ما اشاره به ظهور حضرت عیسی هم دارد که حضرت عیسی سوار بر خر می آید . مثال های دیگر که زده مثل ناقه و حضرت صالح است ، ماهی و حضرت هود است ،هرچند جسم بمیرد روح نمیمیرد یا برای آزادی و بقا باید از جسم خارج شویم از زندان تن رهایی پیدا کنیم اول فنا بعدا بقا .

نوراله

۱۳۹۶/۰۶/۱۸ - ۲۱:۵۰:۵۶

و این روح است که باید سوار جسم و غالب بر جسم باشد نه جسم بر روح عیسی سوار بر خر نه خر سوار بر عیسی .

زینب

۱۳۹۶/۰۶/۱۹ - ۰۸:۵۲:۱۸

منظور از خر بنده علاوه بر منظور تحت الفظی که کسی هست که خر را کرایه می دهد، خر نماد علایق است که به سمت علف و حب دنیوی ست کشیده می شود و اگر عنانش را بدست نگیری بنده علف و جلوه های دنیا می شود

حسین

۱۳۹۶/۰۸/۲۵ - ۱۷:۲۶:۱۴

‍‍‍‍‍‍‍آخ که بهزاد جان دمت گرمدر یک کلام لبّ مطلب رو ادا دردیهی ما میگیم دنیای هپروت ، شما بگو توهم بابا، بدن انسان ، این زندگی ، این دنیای مادی ، ارزشمند است ، متگویند ولش کن ، ما موهوم به شما میدیم

حسین

۱۳۹۶/۰۸/۲۵ - ۱۷:۲۸:۰۸

ببخشید عجله شد اولی : ادا کردیدومی: می گویند ولش کن

آرمان

۱۳۹۶/۰۹/۲۳ - ۱۶:۱۳:۵۶

سلام.با نهایت احترام.می خوا به طور خلاصه دو مورد رو بیان کنم.1-ای دوست قصه چو پیمانه استمعنی معنی اندر آن بسان دانه استدانه معنی بگیرد مرد عقلننگرد پیمانه را چون گشت نقلبهتر نیست به جای پرداختن به کلمه خربنده درباره مفهوم شعر صحبت می شد.2-از دید یک دانشجو،به نظر بنده متوهم کسی است که در قرن بیست و یک هنوز هم جهان را بدون علت و خالق بپندارد.دوستان دانشجویم وقتی می خواهند کسی را مورد تمسخر قرار دهند میگویند :دارد وجود همه چیز از هیچ (اشاره به نظریه استفان هاوکینگ که اخیرا به صورت کامل رد شد)را توضیح می دهد.در مورد داروینیسم هم بهتر است سکوت فرمایید.چون هر گونه صحبت درباره این دو مورد توسط پوچ گرایان از نظر بنده و بسیاری از دانشجویان حکم «تف سر بالا»را دارد.

آریا والا

۱۳۹۶/۱۰/۰۶ - ۱۶:۲۱:۵۸

یا رب خرش را مرگ ده تا او شود بنده خدادر عالم مادی برای به دست اوردن چیزی گاهی لازم است چیزی را از دست بدهیم ، مثال اینکه فردی اتومبیل اش را به دلیلی از دست میدهد انگه به فکر اتومبیل دیگر و بالاتر می افتد ، در عالم معنا هم فرد وقتی دلبستگی ها و زنجیر های نفسانی بسته به پایش کم میشود و تا حدودی میمیرد به اندیشه دلبستگی والاتر و خالص تری می افتد

همایون

۱۳۹۶/۱۰/۳۰ - ۱۵:۱۸:۴۱

از غزل های آغازین پیش از ملاقات شمس و تحول بنیادین نشانه تقلیدی از نهضت عرفانی بایزیدی و البته آلوده با باور های دینی که مبتنی بر خود نمایی و خود بزرگ بینی به همراه گناه کار و پست شمردن دیگران است و برتری خود وقتی خود نمایی مهم می شود معنا در تاریکی قرار می گیرد اگر نمی بود ملاقات او با شمس و پرواز و رهایی جلال دین٫ ما همچنان با این گونه عرفان در جا می زدیم همان گونه که سر دمداران مذهپی ما پس از هزار سال هنوز به باور های دروغین و مردم فریب خود دل خوش اند و مردم ما به پابوسی اهل قبور

برگ بی برگی

۱۳۹۶/۱۲/۲۵ - ۰۶:۲۴:۵۳

همایون عزیز و گرامی این بنده کمترین حقیقتا متوجه نشدم کدام بیت یا مصرع آن نگاهی قشری و کور به رابطه بین انسان و خداوند داره و جنابعالی که در درک صحیحتون از جهان بینی مولانا شکی نیست با چه ادله ای این غزل را به دوران قبل از تحول مولا نسبت میدهید ، آیا به نظر شما انسانی که بارها در دام این عروس هزار داماد دنیای مادی گرفتار آمده و پس از کشمکش های فراوان سرانجام قیامتش فرا رسیده ، به اصل خدایی خویشتن پی برده و کشتی نجات وی از گرداب ها رها شده ، به سرانجام مقصود و حضور میرسد و فقط از زندگی و هشیاری ،خود زندگی و اصل خدایی خود را طلب میکنه و بهشت موعود بدون حضرت دوست را جهنمی بیش نمیدونه بالاترین مرتبه عرفانی نیست که مولانا در بیشتر آثار خود به اون اشاره کرده است؟ اگر به ابیات انتهایی غزل که معمولاً نتیجه گیری های فلسفی و منطقی خود را داره دقت کنیم تشابهی قوی با بسیاری از غزلهای مولانا داره ؛در این جهان هر انسانی یاری را برای خود اختیار کرده ، یکی دردها ، منیتها و " این باغ من آن خان من این آن من آن آن من "را مرکز خود قرار داده و با اونها هم هویت شده و دیگری با سعی و کوشش از این توهمات ذهنی خود را رهانیده و زندگی و نور را مرکز خود قرارمیده و هدف غایی را وصل به جانان و معشوق خود میدونه . و حال که اینچنین است آیا بهتر نیست که خود ( اون من ذهنی و متوهم )را در خود قربانی کنیم در راستای نه گفتن به همگی اله هایی که در زندگی مرکز و اصل خود قرار داده آیم و با اونها یکی شدیم .( البته گاهی ممکنه لا اله الا اللهی هم به زبان بیاریم ولی حقیقت اینه که با االه های دنیوی دیگه هم ذات شده آیم ).همون طور که روزی شخصی در راهی همسفر بایزید بود و از وی سوال کرد که شغلش چیه و اون شخص
پاسخ داد خربنده به معنی کسی که خر کرایه میده و البته در لفظ به معنی کسی که بنده خر میباشد و بایزید معنای دوم را مد نظر قرار داده و درحق اون بنده خدا دعا میکنه که خر یا من ذهنی و متوهمش بمیره تا شخص از دردهای ناشی از منیت ها رها و به اصل خدایی خود بازگردد و البته که صرفاً با دعا و دخیل بستن این اتفاق نخواهد افتاد و مولانا بارها در آثار خود مثال قانون مزرعه را یادآوری کرده است که تا سعی تمرین و ممارست در کار نباشه این تحول اتفاق نخواهد افتاد .با پوزش از اساتید و ادب دوستان گرامی زیرا که فرموده : گر بگوید زان بلغزد پای توور نگوید هیچ از آن ای وای من

جادوگر

۱۳۹۷/۰۱/۲۶ - ۰۸:۵۷:۰۵

درود ، خربنده یعنی مهتر غلامان ، یعنی آن نوکر یا بنده که از نظر ارباب از دیگر غلامان چاکری بیشتری از خود نشان میدهد ، در صورت اشتباه این حقیر تصحیح کنند اهل ادب

مهراد فانی

۱۳۹۷/۰۲/۱۰ - ۰۴:۵۶:۴۰

در بیت چهارم پیشنهاد میکنم علامت سوال بگذارید، به این گونه:چندین چشش از بهر چه؟ تا جان تلخت خوش شودچندین کشش از بهر چه؟ تا دررسی در اولیادر بیت یازدهم باید بانگ نوشته شود، به این گونه:بانگ شعیب و ناله اش وان اشک همچون ژاله اشبا تشکر از گردانندگان گنجور

زهرا مهرداد

۱۳۹۷/۰۴/۲۰ - ۱۳:۲۹:۵۰

به همه عاشقان مولانا توصیه میکنم برنامه گنج حضور با اجرای آ قلی پرویز شهبازی را پیگیری کنند،تفسیر مثنوی معنوی و دیوان شمس ایشان بی نظیر است

مه زاد

۱۳۹۷/۰۵/۰۸ - ۱۴:۲۶:۴۵

در بیت 6 منظورش از ترساننده خداست؟ یعنی میخواد بگوید ترسی که از جرم ایجاد شده را خدا به وجود اورده و چرا (لطف) او را نمی بینی؟

همایون

۱۳۹۷/۰۸/۱۱ - ۱۶:۳۴:۲۰

سپاس از استاد قنبریان عزیز، وقتی جان تلخ و تقصیر‌ها و گناه‌ها و خطا‌ها و خلاف‌ها در یک طرف و بخشش‌ها و عطا‌ها و وفا‌ها در طرف دیگر و مجزا از هم بدون رابطه که همان عشق است، باشد، انسان چون کشتی‌ سرگردان در دنیا رها است و یا در هم می‌‌شکند و یا به سلامت می‌‌گذرد و تنها راه، دعا و گرییدن به درگاه خدا است تا بلکه ناله‌ای به درگاه او که پشت هفت آسمان پنهان است برسد و
پاسخی باز گردد.عرفان پیش از جلال دین، دیدن خدا را بجای رفتن به بهشت آرزو می‌‌کرده است و بندگی محض خدا را می‌‌کرده است که البته نسبت به زهد ریایی آخوند ها، قدمی به پیش استاما جلال دین پس از شمس به دنبال شکار معنی‌ هاست تا هر بار سخنی تازه بگوید او معنی‌‌های نو خلق می‌‌کند از شب از خنده از شمع از ٔگل از باغ از دزدی از گنج از پاسبان از نهنگ و از هر چیزی معنی‌ نو می‌‌آفریند و معنی‌‌ها را هر بار نو می‌‌سازد، و سخن را به اوج خود می‌‌رساند کاری که بعد‌ها کانت و هگل و دیگران می‌‌کنند پس از شمس است که دیگر جلال دین از جان تلخ هرگز سخن نمی گوید و از جان بزرگترین معنی‌‌ها را می‌‌سازد همان کاری که هگل بعد از او می‌‌کند و تقدیر تاریخی و جان آزاد و هماهنگ و جان اسیر مالکیت را به میان می‌‌آورد جان مکانیکی و ارگانیک که از نظر کانت با اخلاق می‌‌تواند آزاد گردد و از نظر شللینگ با هنر و از نظر هگل با جنگ و از نظر مارکس با مبارزه، از نظر جلال دین با معنی‌، پویا و خود جوش و شیرین می‌‌شود و به برترین خود که جانان است می‌‌رسدکاری که از بسیاری مقلدان امروزه جلال دین بر نمی آید و اکثرا سعی‌ در مکتب سازی و خلاصه سازی و مدرسه سازی از کار او می‌‌کنند تا برای خود آوازه و کاسبی درست کنند و یا روان شناسی خود را آب و رنگی بزنند

مهدی قناعت پیشه

۱۳۹۷/۰۸/۱۱ - ۱۹:۲۷:۴۴

با پوزش که حاشیه های قبلی را نخوانده نظرم را میگویم تنها مطلب اینکه نکته مهم برداشتهای متفاوت است که یکی این تواند بود که:خوب و بد یا هستی و نیستی و یا خدا و شیطان در وجود ماست و باید یگانه شود که البته هست!

شاپرک

۱۳۹۷/۱۰/۱۷ - ۰۰:۵۰:۵۹

اگه طبق گفته خربنده ابوالحسن خرقانی سلطان العارفین بایزید بسطامی باشه آن شخص منظورش این بوده که من در طریق بایزید هستم و بایزید مگوید یا رب این خر که آن شخص در طریقش افتاده ( منظور خودش است) را مرگ بده تا در طریق تو بیاید.چونکه ممکن است بایزید در طریق اشتباه باشد

سیدمسعود

۱۳۹۷/۱۰/۲۰ - ۱۲:۰۳:۵۴

سلام دوستان مولوی در این غزل خربنده را به دو معنا آورده معنی اول و ظاهر همان شغل نگهداری از خران و کرایه دادن خران است که بایزید شغل او را پرسیده و او گفته خربنده هستم ولی بایزید با تعبیری ظریف گفته باید خربندگی را رهاکند و به خدا بندگی ( بنده خدا شدن برسد و دعا کرده تا خرش بمیرد تا تعلقات خاطرش از بین رفته و به بندگی خدا برسد و این یاد آور داستانی است که در کتاب داستان راستان شهید مطهری راجع به امام موسی کاظم است که از جلو خانه ای گذشتند که صدای ساز و آواز از آن می آمد و کنیزی از آن خانه بیرون آمد که آب ببرد حضرت به آن کنیز فرمودند صاحب این خانه بنده است یا آزاد کنیز گفت آقا صاحب خانه آزاد است و خود غلامان و کنیزان زیادی داردحضرت فرمود آری اگر بنده بود چنین نبود و منظور حضرت از این جمله این بود که اگر بنده واقعی خدا بود چنین نبود آن کنیز به داخل رفت ارباب علت تاخیر را پرسید و کنیز جریان گفتگو را با حضرت نقل کرد آن مرد از شنیدن جمله امام منقلب شد و پا برهنه دوید تا به امام رسید و توبه کرد و از آن پس به پاس اینکه پا برهنه رفته بود و توبه کرده بود تا آخر عمر کفش به پا نکرد و به بُشر حافی ( پابرهنه معروف شد

حمزه

۱۳۹۸/۰۲/۱۰ - ۰۱:۰۷:۴۵

درود و عرض پوزش فراوان خربنده یعنی بنده و شما عزیزان که صفحه به صفحه در بند خر و معنی خربنده اصل را به فراموشی سپردیم

برگ بی برگی

۱۳۹۸/۰۴/۰۲ - ۰۴:۱۱:۵۱

جناب همایون عزیز و گرامی . با پوزش از تاخیر در رویت و
پاسخ به نظر ارزشمند جنابعالی و سپاس و تصحیح عنوان که شاگردی آغازگر راهم و فاقد دانش ادبی و یا مولانا شناسی . از معنای عشق فرمودید و تقصیرها و سرکشی های ما انسانها و از نظریه پردازان معاصر در باره ارتباط جان اصلی با "جان مالکیت" . به باور اکثر مولانا پژوهان با اینکه مولانا جهان بینی خود را فصل الخطاب ندانسته و درب ها را نمی بندد اما تا کنون و پس از قرنها هیچ اندیشمندی از لحاظ جامعیت به نزدیکی انسان کاملی چون او راه نیافته است و او خود واقف به این امر بوده چرا که سروده است : اگر عالم بقا یابد هزاران قرن و من رفته میان عاشقان هر شب سمر باشم سمر باشمدر ارتباط با احساس گناه و پشیمانی انسان و بازگشت به خدا مولانا در ماقبل این غزل میفرماید ؛ از جرم ترسان میشوی ، وز چاره پرسان میشوی آن لحظه ترساننده را با خود نمی بینی چرا ؟!و مولانا میفرماید چاره همان ترساننده ایست که با خود و درون هر انسان است به این معنا که این دو را نمیتوان "مجزا" قلمداد کرد . استاد کریم زمانی در شرح دیوان شمس صفحه 69حکایت ابراهیم ادهم را آورده است که "شبی بارانی عظیم آمد، رفتم کعبه ، من بودم و کعبه طوافی کردم و دست در حلقه در زدم و درخواست عصمت از گناه کردم . ندایی آمد که نه تو بل همه خلق این را میخواهند . اگر همه را عصمت دهم دریای غفاری و رحمانی من کجا رود ؟ "پس استاد ادامه میدهد " حکمت الهی مقتضی ظهور گناه است " و سپس به حدیثی اشاره میکند که ای بندگانم اگر گناه نکنید شما را از میان میبرم و مردمی می آفرینم که گناه کنند تا گناهانشان را بیامرزم. "و در ادامه خود پسندی را بدتر و سخت تر از گناه میداند .این نقل قولها نه به دلیل ترویج و توجیه خطا و قصور های ریز و درشت انسان بلکه تاییدی بر اجتناب ناپذیری آن از طرف انسان است و این طرح زندگی یا خداست به منظور شناخت و تشخیص اصل انسان از جهان ماده و به همین دلیل است که مولانا درآمبختن اصل انسان که بینهایت است با فیزیک انسان که محدودیت است را از عجایب و موجب حیرانی میداند . هر کسی در عجبی و عجب من در این است که نگنجد به میان ، چون به میان می آید ؟بنا به آموزه های مولانا یکی از ابزار های من کاذب انسان همین احساس گناه است که اجازه زندگی و زدودن هم هویت شدگی ها با چیزهای این جهانی را دشوار مینماید و درست به همین دلیل دعا و زاری بیش از حد به درگاهش برای بخشش گناهان بی ثمر بوده و بلکه اینگونه تضرع و دعای بر اساس ذهن نیاز من ذهنی انسان است .پس بهتره به آنها نیز فکر نکنیم چرا که خواست خدا یا زندگی این است که با گذشته و آینده وداع کرده و در لحظه زندگی کنیم . همانگونه که زهرا مهرداد گرامی در پست بالا فرمودند بهره گیری از برنامه گنج حضور استاد پرویز شهبازی برای رشد معنوی و درک بهتر آثار مولانا بسیار مفید و موثر است . موفق باشید

مجید

۱۳۹۸/۰۷/۰۷ - ۱۲:۱۹:۳۶

مولوی شناسان عزیز،خربنده=خر+بند+ه،بند از بستن میاد(وقتی به یکی میگی در و ببند اون فرد میشه در بنده ) حالا کسی افسار خر و مینده به میخ طویله میشه خر بنده)،این از خر بنده. اون بنده خدا هم تو مصرع آخر در اصل بند خدا به معنی وصل خدا یا بسته شدن به خدا میدهد. ممنون از توجه حضرات. البته اون بابا یزید هم همونجور که شما سروران مستحضرید اشاره به معاویه داره که بابا یزید صداش میکردن تو خونه. با تشکرا

مینا

۱۳۹۸/۱۱/۰۷ - ۰۰:۵۹:۱۰

چون هر کسی درخورد خود یاری گزید از نیک و بدما را دریغ آید که خود فانی کنیم از بهر لادرود و ادب من از این بیت اینگونه برداشت میکنم که هم یار بد و هم یار نیک 《لا》هستند و مانعی برای فانی کردن خود... امکان دارد حاشیه ای بر معنی این بیت بفرمایید تا صحت برداشت خود را بسنجمممنون

افشین

۱۳۹۸/۱۱/۲۸ - ۲۰:۴۷:۲۸

عرض ادب و احترامشاید این بیت دیگر از اشعار مولانا راهگشای مفهوم خربنده باشد:گیرم این خر بندگان خود بار سرگین می کشنداین سواران باز می مانند از میدان چرا؟به نظر حقیر خر بنده اشاره به کسانی دارد که کالاهای بی ارزش دنیوی را بار خر کرده در حالیکه بسمت محضر الهی در حرکتند . هدف غایی آفرینش شان را فراموش کرده و غرق در متاع بی ارزش دنیوی شده اند.سپاس

بنیامین آنا

۱۳۹۹/۰۱/۱۸ - ۰۴:۵۹:۰۶

فکر میکنم ما هم با خودمون بشینیم و صادق باشیم و تمام خداهایی که توی ذهنمون ساختیم رو بکشیم تا با خود خوده خودمون رو به رو بشیم! "تا او شود بنده خدا" نه بنده ی خدا! بلکه خوده خدا! بنده(من) خدا! همون اناالحق!اینم برداشت منه از سفر معنوی و عرفان. هرکسی خودش خدای خودشه.

مردخای

۱۳۹۹/۰۲/۲۸ - ۰۳:۱۷:۳۴

گفتا که من خربنده‌ام پس بایزیدش گفت رویا رب خرش را مرگ ده تا او شود بنده خداشیخ ابوالحسن خرقانی در اینجا اذعان میکنه در راه طریقت خود بسیار عابد و زاهد است بایزید بسطامی با زیبایی و ظرافت می‌گه خره بنده بودنش را حذف کن خدایا تا او بشود مثل من خدا، یعنی خود خدابایزید از بنده بعنوان خود استفاده میکنه.که این همان بازخودبینی بشر نسبت به خداوند و اون خرد درونیش هست.

علیرضا

۱۳۹۹/۰۴/۲۰ - ۱۷:۱۴:۴۷

بنام او که لطیف است و بخشنده و مهربان بخشی از نقد ها را مطالعه نمودم ، فاصله زمانی بسیار زیادی بین زمان زندگانی سلطان العارفین با یزید بسطامی و عالم العرفا شیخ ابوالحسن خرقانی وجود دارد . شیخ ابوالحسن خرقانی همعصر شیخ بوعلی سینا بوده است و رساله دستنویس محرمانه ای از سی و نه روز اقامت شیخ بو علی سینا در خدمت و میزبانی شیخ خرقانی وجود دارد . در ثانی منبعی وجود ندارد که در آن به صراحت یا کنایه به پرورش ، نگهداری ، کرایه دادن خر یا ... ندیده ام .در تعجبم از دوستان بویژه از طالبان و دنبال کنندگان عرفان که کلیت را رها کرده اید و به خر بنده چسبیده اید و تفاسیر مینگارید و به به و چه چه میکنید!!!شما مرتبت و مقام بایزید را ببینید که مولانای بزرگ به بهانه ای در آخرین بیت از او یاد میکند گویا بی حضور نامش کل مطلبش ابتر است .ترسم همیشه اینست که اگر آنچه به لطف او دیده ایم با عنایتش همراه نشود در بند نقش ایوان باشم ، التماس دعا و سلام خداوند و رحمتش شامل حال همه شما نازنینان عفو بفرمایید

حسن

۱۳۹۹/۰۶/۰۳ - ۰۳:۳۰:۵۶

تشکر از سایت شما چنین اشعار دروازه است به سوی جهانی دیگر که همچون این جهان واقعی و حضور دارد عدم دیدن از نقص ماست

سالک

۱۳۹۹/۰۷/۱۳ - ۲۳:۲۶:۱۸

سلام خدمت ادب دوستان و عرفان طلبان...با احترام بسیار به نظرات خوب شما به نظر من منظور از خربنده همون جاه مقام و مادیات دنیویست چرا که در زمان قدیم خودرو و مرکبی جز اسب و الاغ وامثالهم نبوده لذا هرکس این مرکبهایی را داشته به عنوان اصطلاحا مال دار شناخته میشده لذا و یک موضوع دیگر اینکه کسی که این حیوانات را داشته بسیار وابسته به اون حیوان بوده خر بنده بودن یعنی همین موضوع و اینکه همانطور که در حال حاضر. اشخاصی. بعضا با خودرو های گرانشون خود را وابسته به اون کردن در زمان گذشته هم ب همین منوال بوده کسی اگر یه اسب و یا مرکب دیگری داشته همین حس را داشته ....و اینکه در اینجا حضرت مولانا اگر به عنوان خر بنده ازش یاد میکنند به چند علت است یکی اینکه بگویند مال و منال دنیا و در کل هوسهای حیوانی اینقدر پایین و پست هست دوم اینکه باید این هوسها و وابستگی ها کشته بشه تا انسان روحش آزاد بشه و تا انسان اون نفس اماره خود را نکشد اون روح روحانی خودش را نمیتونه نشون بده

محمود بیانی

۱۳۹۹/۱۰/۱۴ - ۱۵:۱۸:۴۴

با‌سلام‌خدمت‌تمامی‌دوستانی‌که‌پیام‌میگذارندچرا‌ همه‌ به واژه خربنده چسبیدیم و از معناومفهوم شعری‌‌به‌این‌زیبایی‌ غافل‌شدیم‌؟؟

محمدرضا دوراندیش

۱۳۹۹/۱۲/۱۶ - ۱۲:۵۴:۱۹

با سلام دوستان ایا میدانند چرا حاشیه های شمس الحق گرامی پاک شده اند ؟ بسیار حیف است زیرا ایشان مطالب نیکویی را در حواشی اشعار بیان نموده بودند

بابک

۱۳۹۹/۱۲/۲۵ - ۱۰:۰۹:۴۷

برای تفسیر بیت آن سو کشان سوی خوشان ... به برنامه شماره 187 مدرنیته: عرفان بازدارنده تحول (مولوی) محمد صدیق یزدچی نگاه کنید یا فایل صوتی صوتی آن را از طریق کانال تلگرام ی (فلسفه، ایران مدرنیته ) گوش کنید.

علیرضا شهریاری

۱۴۰۰/۰۲/۰۸ - ۰۶:۲۱:۴۲

با عرض ادب و احترام خدمت همه بزرگواران، به نظر این حقیر این سروده مولانا تصویریست از جدال همیشگی عقل و احساس که از روز آفرینش تا امروز انسان را با خود درگیر کرده و میکند و خواهد کرد. لذا تفسیر این شعر با معنی کردن یک واژه خربنده اساسا امکان پذیر نیست. واژه خربنده را با در نظر گرفتن مصراع دومش و جدال عقل و احساسی که در کل سروده به ان پرداخته شده، میتوان اشاره ای دانست به زمانهایی که انسان برای تصمیم گیری در دوراهیهای میان عقل و احساس سردرگم میشود. مولانا از زبان بایزید در ذهن خود از بسطامی بعنوان عالمی اگاه میپپرسد که در چنین مواقعی به کدام ندا باید گردن نهاد که در
پاسخش راهی که خالق توصیه میکند را ارجح بر عقل و احساس میشمارد. انتخاب دو شخصیت از دو دوران متفاوت نیز بهمین دلیل است که نشان دهد محل وقوع این اشعار در ذهن انسان است. همه ما بارها به بروز احساساتمان در جمع و یا در لحظه زندگی کردن وسوسه شده ایم اما عقلمان ما را از انجام آنها منع می کرده چون اشکار شدنشان تبعاتی داشته که به جایگاه اجتماعی ما لطمه میزده، مولانا هم پس از آشنایی با شمس بشدت دچار این جدال عقل و احساس بوده و نهایتا هنگام سرودن این اشعار بر این باور بوده که بر سر دوراهی عقل و احساس راه سومی که توصیه خالق است بهترین گزینه است. راهی که برای پیموندنش لازم است آنرا یافت و فهمید.

مهرداد شادمهر

۱۴۰۰/۰۶/۲۹ - ۰۴:۲۷:۵۵

عالی

مرید ناخلف مولانا

۱۴۰۰/۰۷/۰۱ - ۱۴:۰۵:۰۹

گاهی نهد در طبع تو سودای سیم و زر و زن چرا زن یعنی فقط مرد میتونه به درجات بالا برسه و زن مثل یک دام و تله است؟! نمی فهمم...

ملیکا رضایی

۱۴۰۰/۰۷/۰۹ - ۰۵:۵۲:۰۸

احساس میکنم اشتباهی صورت گرفته و با توجه معنی شاید منظور همان زن جنس مونث نباشد و اگر هم باشد توهینی نیست ... اگر به تمامی شعر نگاه کنیم جور دیگری⁦ برداشت میشود ... ولی در کل نه ؛ تنها مرد به درجات بالا نمیرسد ... بهتر است بدانیم که همه با هم برابر هستند ... :)

محمد مهدی محمدی

۱۴۰۱/۰۲/۲۸ - ۰۶:۴۱:۰۷

منظور از خربنده کسیه که وابسته به مال دنیاست و خدا رو فراموش کرده که در مصرع دوم بیت آخر هم از خدا میخواد خر اون شخص حیله‌‌گر یا وابستگی اون شخص به دنیا رو از بین ببره تا اون شخص به خدا برسه و بندگی خدا رو کنه

سید محمد رضا مصطفائی

۱۴۰۱/۰۳/۰۶ - ۱۵:۳۶:۳۵

این غزل در کانال تلگرامی شور مولانا توسط دکتر سید محمد رضا مصطفائی شرح داده شده است. پیوند به وبگاه بیرونی

سایه ی هیچ

۱۴۰۱/۰۶/۰۴ - ۱۱:۰۵:۵۱

با درود فراوان: دوستانِ بزرگوارم، شادروان دهخدا در لغت نامه در برابر خربنده نوشته اند: خربنده. [خ َ ب َ دَ / دِ ] ( اِ مرکب ) کسی را گویند که خر و الاغ بکرایه می دهد. (برهان قاطع) (ناظم الاطباء) (انجمن آرای ناصری) (فرهنگ جهانگیری). خربان که معاش روزگارش از کرایه خر بود. و بتازیش مکاری خوانند. (شرفنامه منیری). مُکارم. (دهار) (حبیش تفلیسی). الاغدار. خرکچی.(یادداشت بخط مؤلف). ج ، خربندگان : یحیی بن یزید بیرون آمد پشمینه پوشید و کلاهی برسم خربندگان و سر و پالانی بر دوش گرفته. (ترجمه طبری بلعمی). و نمونه های دیگری از نظم و نثر فارسی آورده اند...

محسن حسینی پور

۱۴۰۱/۰۷/۰۳ - ۰۳:۲۸:۱۸

با سلام و احترام پرواز همای این شعر را در تیتراژ سریال ایرانی احضار خوانده است اما من نتوانستم این را در قسمت آهنگهای مرتبط اضافه کنم.

سینا تقی‌زاده

۱۴۰۲/۰۴/۱۳ - ۱۳:۳۷:۵۹

با سلام. بیشتر دوستان که زحمت فایل صوتی رو کشیدن این مصرع رو آن دم تو را او می‌کشد تا وارهاند مر تو را با ضمه در می کشد میخونن در حالی که می کِشد هست زیرا بیت قبل خودش گفته چندین چشش از بهر چه تا.... چندین کشش از بهر.... لذا بیت بعد کُشتن نیست کشیدن هست.

سفید

۱۴۰۲/۰۴/۱۸ - ۰۹:۵۹:۴۱

یا بگذرد یا بشکند کشتی در این گرداب‌ها...

سفید

۱۴۰۲/۰۴/۱۸ - ۱۰:۰۰:۴۵

گر هفت بحر آتش شود من درروم بهر لقا...

سفید

۱۴۰۲/۰۴/۱۸ - ۱۰:۰۷:۰۶

که چشمْ نابینا شود چون بگذرد از حد بُکا...

رضا

۱۴۰۲/۰۹/۲۴ - ۰۲:۴۳:۵۷

سلام خربنده را دارای پست و مقام در حکومت می پندارم و لا را هیچ

محسن جهان

۱۴۰۳/۰۲/۰۹ - ۰۶:۲۲:۲۳

تفسیر کلی غزل فوق: خداوند در سوره عادیات آیه مبارکه ۶ می‌فرماید: "اِنَّ الْإِنْسَانَ لِرَبِّهِ لَکَنُودٌ" یعنی: همانا انسان نسبت به پروردگارش بسیار ناسپاس است. بر این اساس مولانا اشعار فوق را در خصوص ناشکری بشر نسبت به تمام نعماتی که پروردگار به او عطا کرده سروده است. خدایا ما را عفو کن.🤲

حمیدرضا

۱۴۰۳/۰۶/۰۴ - ۰۳:۳۶:۱۹

آقای محسن احمدوندی در کانال تلگرام شعر، فرهنگ و ادبیات در مورد این بیت و بیت بعد و تأثیر رسالهٔ قشیریه در آن این یادداشت را نوشته‌اند: 🗒یادداشت🔺مولوی و رسالهٔ قشیریه✍محسن احمدوندی رسالۀ قشیریّه یکی از اُمّهات متون صوفیّه است و کم‌تر متنی در حوزۀ عرفان و تصوّف اسلامی می‌توان یافت که بعد از این اثر نوشته شده باشد و از آن تأثیر نپذیرفته باشد، از کشف‌‌المحجوب هُجویری بگیرید تا تذکرة‌‌الاولیای عطّار و از آثار مولوی بگیرید تا آثار سعدی. یکی از کسانی که از حکایت‌ها و روایت‌های رسالۀ قشیریّه در نوشته‌هایش بهره برده است مولاناست. قشیری در رسالۀ خود حکایتی با این مضمون از بایزید بسطامی نقل می‌کند: شیخ ابویزید مردی را پرسید که «چه پیشه داری؟» گفت: «خربنده.» گفت: «خدای خرِ تو را مرگ دهاد تا بندۀ خدای باشی [نه بندۀ خر]» (قشیری، ۱۳۸۷: ۳۶۱). مولانا همین حکایت را از قشیری گرفته و با همین ایجاز مثال‌زدنی در غزلیّات شمس این‌گونه به نظم درآورده‌است: روزی یکی همراه شد با بایزید اندر رهیپس بایزیدش گفت: «چه پیشه گزیدی، ای دغا؟» گفتا که «من خربنده‌ام» پس بایزیدش گفت: «رو،یارب، خرش را مرگ ده تا او شود بنده‌یْ خدا»(مولوی، ۱۳۷۶: ۵۰) ◾️منابعـ قشیری، عبدالکریم ابن هوازن. (۱۳۸۷). رسالۀ قشیریّه، ترجمۀ ابوعلی حسن ابن احمد عثمانی. با تصحیحات و استدراکات بدیع‌الزّمان فروزانفر. تهران: زوّار. ـ مولوی، جلال‌الدّین محمّد ابن محمّد. (۱۳۷۶). کلّیّات شمس تبریزی. به‌انضمام شرح‌حال مولوی به قلم بدیع‌الزّمان فروزانفر. چاپ چهاردهم. تهران: امیرکبیر. [یادداشت بالا پیش از این در شمارهٔ بیست‌وپنجم فصل‌نامهٔ قلم در صفحات ۵۰-۵۱ منتشر شده است.] 📗شعر، فرهنگ و ادبیات

تصاویر و صوت

احسانا رضایی :

سهیل قاسمی :

سیده سحر حسینی :

زهرا بهمنی :

محسن لیله‌کوهی :

نازنین بازیان :

پری ساتکنی عندلیب :

نظرات

نفیسه علیپور

آشقین

آلا

saeed

علی اصغر

صادق خوشبخت

مجید

امین کیخا

حاجب

محمدرضا

امیر احمد

امیر احمد

خاکبان

علیرضا

نازنین جمشیدیان

سجاد

vafa

ناشناس

sad

هبوط

هاشم مرادمند

روفیا

روفیا

merce

روفیا

روفیا

روفیا

merce

روفیا

روفیا

merce

merce

روفیا

روفیا

یاسمین ن

بینوا

شاهرخ

سید مجید سادات کیائی

مریم

م محمدی

افشین

...

افشین

...

شاهرخ najafishahrokh۹۲@gmail.com

شاهرخ najafishahrokh۹۲@gmail.com

شاهرخ najafishahrokh۹۲@gmail.com

شاهرخ najafishahrokh۹۲@gmail.com

هانیه سلیمی

حسن

نوراله

نوراله

زینب

حسین

حسین

آرمان

آریا والا

همایون

برگ بی برگی

جادوگر

مهراد فانی

زهرا مهرداد

مه زاد

همایون

مهدی قناعت پیشه

شاپرک

سیدمسعود

حمزه

برگ بی برگی

مجید

مینا