سعدی

سعدی

حکایت شمارهٔ ۵

سرهنگ‌زاده‌ای را بر در سرایِ اُغْلُمُش دیدم که عقل و کِیاستی و فهم و فِراستی زاید‌الوصف داشت، هم از عهدِ خُردی آثارِ بزرگی در ناصیهٔ او پیدا.

۲

بالایِ سرش ز هوشمندی

می‌تافت ستارهٔ بلندی

فی‌الجمله مقبولِ نظرِ سلطان آمد که جَمالِ صورت و معنی داشت و خردمندان گفته‌اند: «توانگری به هنر است نه به مال و بزرگی به عقل نه به سال». ابنایِ جنسِ او بر منصبِ او حسد بردند و به خیانتی متّهم کردند و در کشتنِ او سعی بی‌فایده نمودند.

دشمن چه زند چو مهربان باشد دوست؟

مَلِک پرسید که موجبِ خصمیِ اینان در حقِّ تو چیست؟ گفت: در سایهٔ دولتِ خداوندی دامَ مُلْکُهُ همگنان را راضی کردم مگر حسود را که راضی نمی‌شود الّا به زوالِ نعمتِ من و اقبال و دولتِ خداوند باد.

۶

توانم آنکه نیازارم اندرون کسی

حسود را چه کنم کو ز خود به رنج در است؟

۷

بمیر تا برهی ای حسود کاین رنجی‌ست

که از مشقّتِ آن جز به مرگ نَتْوان رست

۸

شوربختان به آرزو خواهند

مُقبلان را زوال نعمت و جاه

۹

گر نبیند به روز شَپّره چشم

چشمهٔ آفتاب را چه گناه؟

۱۰

راست خواهی، هزار چشمِ چنان

کور بهتر که آفتابْ سیاه

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 134
کلیات شیخ سعدی علیه الرحمه به خط محمد حسینی اصفهانی - گلستان مورخ ۱۲۵۹ هجری قمری » تصویر 56
کلیات سعدی نسخهٔ ۱۰۳۴ هجری قمری » تصویر 90
گلستان سعدی به خط محمدحسین کشمیری و نقاشی مانوهار داس نسخهٔ کتابخانهٔ دیجیتال دانشگاه کمبریج » تصویر 36
گلستان به خط شکستهٔ خوانا و زیبا تحریر شده در دارالخلافهٔ طهران » تصویر 18
گلستان به خط توسط عبداللطیف شروانى سال ۹۷۱ هجری قمری » تصویر 34
گلستان سعدی به خط خوانا و زیبای میرزا محمدحسین شیرازی سال ۱۲۷۱ هجری قمری » تصویر 34
نسخهٔ گلستان سعدی به سال ۱۱۸۵ هجری قمری  » تصویر 62
گلستان سعدی در مالکیت اسبق سلطان عبدالحمید دوم عثمانی » تصویر 30
گلستان به همراه بوستان در حاشیه » تصویر 31
گلستان سعدی خوشنویسی شده و مذهب مورخ بیستم شوال ۱۱۳۵ هجری قمری » تصویر 42
گلستان سعدی به خط محمد محمود لاری به سال ۱۰۱۱ هجری قمری » تصویر 41
گلستان سعدی به خط کاتب سلطانی میر علی حسینی به سال ۹۷۵ هجری قمری در بخارا » تصویر 38
گلستان با بوستان در حاشیه به خط محمدرضا تبریزی سنهٔ ۹۸۰ هجری قمری » تصویر 45
کلیات سعدی مذهب و مصور نسخه‌برداری شده توسط عبدالله بن شیخ مرشد الکاتب در قرن دهم هجری » تصویر 38
گلستان بایسنقری موزهٔ چستر بیتی کتابت به سال ۸۳۰ هجری قمری در هرات » تصویر 20
کلیات سعدی مصور و مذهب نسخه‌برداری شده در ۹۳۴ هجری قمری شیراز » تصویر 81
شرح گلستان دکتر محمد خزائلی » تصویر 241

نظرات

user_image
شکوه
۱۳۹۲/۰۴/۰۵ - ۱۵:۵۱:۵۶
همگنان به معنی همه و مجموع است همه ای که با هم درجه و رتبه ی برابر دارند ،هم جنسان و هم چشمان و هموگن در پهلوی به معنی همه بوده است
user_image
شکوه
۱۳۹۲/۰۴/۰۵ - ۱۶:۰۳:۵۳
شپره همان خفاش است یا شبکور یاشپوز و تنها پستانداراست که پروا میکند و در بیشتر زبانها نام موش دارد مانند موش چرمی موش بالدار و...
user_image
علی ا. گرجی
۱۳۹۴/۰۱/۱۶ - ۰۲:۵۲:۲۶
دام ملکه -> یک کلمه است . پیشنهاد میگردد مشخص نوشته شود و اعراب گذاری شود:«دامَ مُلکُه » = بادَوام باد ملکش
user_image
علی ا. گرجی
۱۳۹۴/۰۱/۱۶ - ۰۲:۵۷:۲۴
به نظر من «دولت خداوند باد » اشتباه است.به نظر من احتمالا «دولت خداوندداد» یعنی خداوند دولتی که خداوند داده است
user_image
مجید محمدپور
۱۳۹۴/۰۳/۳۰ - ۰۸:۱۹:۴۲
اُغلمش : لغت نامه دهخدااغلمش . [ اُ ل ُ م ُ ] (اِخ ) نام پادشاهی از ترکستان .
user_image
یوسف بوعلی
۱۳۹۵/۰۹/۲۴ - ۰۲:۳۳:۴۰
سلام، فکر می‌کنم اولین بیت از این حکایت به صورت زیر باشد:توانم آن که نیازارم اندرون کسیحسود را چه کنم کاو ز خویش در رنج استآنچه اینک نوشته شده در وزن عروضی مشکل دارد
user_image
ولی اسدی
۱۳۹۶/۰۶/۰۲ - ۰۱:۱۴:۳۴
بیت اول صحیح است اما قبل از کلمه درست به یک کاما نیاز دارد که برای خواننده مفهوم داشته باشد .
user_image
آرشام آتش زر
۱۴۰۱/۰۸/۰۷ - ۱۵:۳۰:۰۲
با سلام لطفا همانگونه که حاشیه ها را بازبینی میفرمایید به خوانش ها نیز دقت کافی را داشته باشید، چون من موارد زیادی رو در خوانش ها شنیدم که به اشتباه خوانش و تلفظ میکنند و متاسفانه در سایت هم گذاشته شده و ثبت شده اند، قطعا خیلی از علاقه مندان به ادبیات هستند که بر پایهٔ استدلال بر درست بودن خوانش ها اشعار رو بخوانند و گوش کنند ، مثلا در همین مورد و در همین حکایت در خوانش ها در چندین مورد دوستان واژه ها را به غلط خواندند و در سایت هم به اشتراک گذاشته شده ، همچون واژهٔ اُغْلَمِش که اکثرا با کسره یا فتحهٔ اول خوانده شده و در بعضی موارد همین اشتباه ها کلا معانی واژه را تغییر می‌دهد، با سپاس از سایت گرانبها و تلاش مفید شما. 
user_image
مهدی
۱۴۰۲/۰۴/۲۶ - ۰۱:۱۲:۴۲
هم از عهد خردی آثار بزرگی در ناصیه او پیدا هم در اینجا چه معنایی داره؟    
user_image
علی حیدری
۱۴۰۲/۰۷/۲۵ - ۱۱:۲۹:۵۰
"موجب خصمی اینان ...": دلیل دشمنی آن ها ...